درسهایی در متافیزیک تحلیلی
ساختارِ واقعیت- The Structure of Reality
بخش بیستویکم: اینبودن و چنینبودن-thisness & suchness-اشیا به چیست؟
پیشتر گفتیم که ما با سه یافتِ بدیهی، پیشاتحلیلی و پیشافلسفی از عالم بیرون مواجهیم: یافتهایی که ناشی از تجارب محض ما از این عالماند.
یکم، در خارج اشیایی جزئی وجود دارند، مانند کامپیوتر و یا میز روبهرویم.
دوم، اشیای مذکور دارای ویژگیهایی هستند و نیز روابطی با اشیای دیگر دارند، مانند سفیدبودنِ کامپیوتر مذکور (ویژگی آن) و قرارگرفتنِ آن روی میز روبهرویم (بهعنوان رابطه با اشیای جزئی دیگر).
سوم، برخی اشیا در بعضی ویژگیها به یکدیگر شبیه هستند، مانند همرنگبودن کامپیوتر و میز یادشده: هر دو سفیدند.
سه یافت یادشده را میتوان به دو یافتِ کلیدیِ زیر فروکاست:
یکم، ما در دنیای بیرون تشخص individuation مشاهده میکنیم (به این معنا که، مثلاً، میز روبهرویم و کامپیوتر روی آن منفرد و تکرارناپذیرند).
دوم، ما در دنیای بیرون شباهت مییابیم (میز و کامپیوترِ یادشده، هر دو، سفید و همرنگاند).
از زمان افلاطون تا کنون تبیینهای گوناگونی درباب یافتهای مذکور ارائه شده است که به مهمترین آنها در فرستههای پیش اشاره کردم. در میان تبیینهای مطرحشده، به نظر میرسد تنها تبیینِ دفاعپذیر رئالیزم حلولی ارسطویی است: هم اشیای جزئی (منفرد/متشخص/تکرارناپذیر) وجود دارند و هم اشیای کلّی (متکثر/ نامتشخص/تکرارپذیر). توپ روبهرویم یک شیءِ متشخص است و ویژگیهای آن -کرویبودن، سرخبودن، پلاستیکی بودن، پانصدگرمی بودن و ...- امورِ کلّی و نامتشخصاند.
در اینجا، این پرسش پیش میآید که عامل تشخصِ توپ چیست؟ به بیان دیگر، چه چیزی اینبودن thisness توپ را از چنینبودنِ suchness آن جدا میکند؟ روشن است که ویژگیها بهدلیل کلّیبودن نامتشخصاند، و ازاینرو، نمیتوانند عامل تشخص باشند؛ پس عاملِ تشخص چیزی دیگر است. این چیزِ دیگر امری جزئی در ساختار شیء است که آن را «جزئی عریان» bare particular مینامند. جزئی عریان مقولهای اصیل است (قابل فروکاست به ویژگیها نیست) ، فینفسه فاقد هرگونه ویژگی است، و درعینحال مصداقبخشِ ویژگیهای شیء است. رابطهی جزئی عریان با ویژگیها رابطهی امکان است.
پینویس
بر مبنای رئالیزم حلولی ارسطویی هر شیء دارای دو جزء متافیزیکی است یکی جزء تشخصبخشِ آن که همان ذات یا جزئی عریان شیء است که این بودنِ thisness شیء به آن است. و دیگری جزء نامتشخص یا چنین بودن suchness آن است. «چنینبودن» مجموعهی ویژگیهای شیء است. در فرستههای بعد در این باره بیشتر سخن خواهم گفت.
ادامه دارد.
https://t.center/philosophicalmeditations