بررسی نظامهای حکومتی جهان: نظام پادشاهی پارلمانی چیست؟
[بخش ۲ از ۲]
نوشتاری از شاهین نژاد
۱۳ اسفند ۱۳۹۲
جمهوریت الزاما مترادف با دمکراسی نیست چرا که
جمهوریهای بسیاری در جهان موجودند که از بدترین گونههای دیکتاتوری هستند. در خاور میانه و غرب آسیا،
جمهوریهای عراق، سوریه، پاکستان، آذربایجان و ترکمنستان به مراتب سیاهکارتر و استبدادی تر از پادشاهیهای غیر پارلمانی اُردن و کویت هستند. در شمال آفریقا،
جمهوریهای تونس و لیبی بسیار تبهکارتر از پادشاهی مراکش بودند.
جمهوریهای برمه و ویتنام در خاور دور در نقض حقوق بشر نامی هستند حال آنکه در همسایگی آنها، تایلندِ پادشاهی وضعیت بدی ندارد. در مقایسه
جمهوریهای موفق با پادشاهیهای پارلمانی در مناطق توسعه یافته جهان، سیستمهای پادشاهی در دانمارک، سوئد، هلند و نروژ بهترین نمونههای دموکراسی هستند و انگلستان و بلژیکِ پادشاهی به مراتب در رعایت حقوق بشر و شفافیت سیاسی بهتر از
جمهوریهای آمریکا، فرانسه و ایتالیا هستند. ژاپن پادشاهی از تندرستی اقتصادی برخوردار است که
جمهوری کُره جنوبی صنعتی شده ولی آلوده به فساد از آن بیبهره است. در جنوب اروپا، اسپانیای پادشاهی دمکراتتر و پیشرفتهتر از همسایگانش یعنی پرتغال و یونان
جمهوری هستند.
بنابراین نه تنها ساختار
جمهوری معرف حکومت مردم سالار و سیستم پادشاهی نماینده حکومت فردی نیست بلکه در مناطقی که دارای شرایط همانند فرهنگی و جغرافیایی هستند، پادشاهیهای موفق بهتر از
جمهوری های کامیاب هستند و
جمهوری های خودکامه بسیار بدتر از پادشاهی های غیر مردم سالار هستند.
بر خلاف تبلیغات برخی
جمهوریخواهان که میگویند اگر نظام پادشاهی در کشوری برافتاد دیگر برگشتنی نیست، در چند نمونه، بازگشت پادشاهی به کشوری را پس از دورهای
جمهوری سراغ داریم. در عصر کنونی، اسپانیا که پس از ژنرال فرانکو شاهد بازگشت خوان کارلوسِ پادشاه و نهادینه شدن دموکراسی بود، نمونه زندهای است. همچنین کامبوج که پس از سالها جنایات خمرهای سرخ در دهههای هفتاد و هشتاد، در سال ۱۹۹۳ گواه بازگشت پادشاهی و آرامش بود، مثال مناسب دیگری است. در عصر کُهنتر هم در انگلستانِ سده هفدهم، پس از یازده سال
جمهوری (که با «کودتای کرامول» آغاز شد)، به سیستم پادشاهی برگشت و یکی از کامیابترین پادشاهیهای پارلمانی گیتی گردید.
اگر درونمایه یک نظام سیاسی دارای خصوصیات دمکراتیک یعنی «پاسخگویی فرمانروایان»، «آزادی رسانههای گروهی»، و «استقلال دستگاه قضایی» و ویژگیهای مدرن یعنی «رعایت مفاد جهانی حقوق بشر» و «سکولاریسم» (جدایی حکومت از هرگونه ایدئولوژی از جمله دین) باشد، شکل آن نظام اهمیت بسیار کمتری را نسبت به درونمایه آن که در بالا گفته شد، دارا خواهد بود. در ادامه این جستار، به کنکاش در باره نظام
جمهوری خواهیم پرداخت و کاستیها و مزایای آن را برخواهیم شمرد. باید علاقهمندان و کارشناسان راستین در این جُستار، بدون تعصبات سیاسی و جزم اندیشیهای سُنتی که شوربختانه با زندگی اجتماعی ما گره خورده بوده است، به اینگونه بررسیها بپردازند و به پخته شدن بحث مهم درونمایه و شکل حکومت شایسته کشورمان کمک نمایند.
خاستگاه: تارنمای حزب مشروطه ایران
www.irancpi.net/ir/hamandishan/shahin-nejad/1391-hamandishan-2014-03-04.html@paniranist_party#پادشاهی #پادشاهی_مشروطه #مشروطه #مشروطیت #دموکراسی #پارلمان #جمهوری #جمهوریت #قانون #قانون_اساسی #قانون_اساسی_پیشنهادی