▫️ 🔹رخنه‌ی نگرش علمی در نگارش ادبی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ نیما یوشیج 🔻 می‌دانیم یک پل کهنه که روی یک رودخانه قرار دارد و از شکافهای آن بعضی نباتات هرز روئیده است چطور در نظر ما جلوه می‌کند، ولی باید وصف کنیم. من دو رقم وصف می‌کنم ... ۱. در حین عبور به پلی کهنه و قدیمی که از شکافهای سنگهای آن نباتات خودرو روئیده شده بود [و بر] فراز رودخانه واقع شده بود، برخوردند. ۲. در آنجا به پل «یاسل» برخوردند. این پل بسیار کهنه و قدیمی به نظر می‌آمد. به مرور زمان از شکاف سنگهای آن چند شاخه خاکشیر و اسپند و خلفه‌ی وحشی سبز شده بود. خلفه‌ها گل داده بعضی از گل‌ها پلاسیده شده بودند. وصف دومی بر حسب تجزیه‌ی خود محسنات ذیل را داراست: ۱. حواس بیننده بر حسب جست‌وخیز غیرطبیعی و سیر سرسری و مشوش، پل یاسل را تعقیب نکرده است. بلکه اول پل را دیده، بعد متوجه کهنگی آن شده است و در این ضمن دریافته است که از شکاف‌های سنگ‌های این هیئت کهنه چه نباتاتی سبز شده است. ۲. جملات کوتاه و به متابعت خیال انسان ساخته شده‌اند (یعنی همانطور که خیال بتدریج پیش می‌رود و با وقفه‌های موقتی در جزئیات اشیاء سیر می‌کند) خواننده هم برحسب تدریج و توقف طبیعی که خود را قابل برای ورود اثرات خارجی می‌سازد، با پل مزبور آشنا می‌شود. ۳. اسم محلی که به پل مزبور داده شده است پل را از حالت افسانه و خالی بودن و دروغ جلوه‌گر شدن، خارج ساخته است. به این جهت در نظر خواننده راست جلوه کرده در خواننده تأثیر لازم را بخشیده است. ولی صنعت شرقی این مسئله را چنانکه مسائل دیگر، رعایت نمی‌کند. یعنی یک صنعت روحانی و مذهبی است که مطابق با استیل مخصوص خود، فکر را با لایتناهی و باریکی‌های مبهم، اتحاد می‌دهد. امثال آن را خیلی می‌توانید در اشعار قدما پیدا کنید. گوینده‌ی این شعر: «یکی را حکایت کنند از ملوک» اگر قید می‌کرد که کدام یک از ملوک و در کجا، معلوم است که مقصود خود را از قید چیزهای دروغ و افسانه‌مانند خارج ساخته و بر تأثیر آن در خواننده، افزوده بود. اساس سبکِ خلقِ مزبور را می‌بینید که به این مسئله متوجه است که جزئیات دنیایی قابل دقت و مشاهده را با مختصاتی که دارد (با آن شکل مادی و مؤثر و محسوس که در خارج از ما وجود دارند) برای خواننده تهیه کند.🔺 📎 ‎ بازنویسی از: نامه‌ها، نیما یوشیج ‎به کوشش سیروس طاهباز، ۱۳۶۸ ‎ ص ۵۷۴ـــ۵۷۵ ‎ ‎👉 محمدعلی فروغی و نوسازی زبان فارسی ‎👉 درس فیزیک و بازنگری در ارزشِ گیرنده‌های حسی https://t.center/OnPersianLanguage/