⚡️اگر آلودگی زیان و ضرری ایجاد کند حرام است؛ مبارزه با آلودگی محیط زیست واجب است ✔️احمد مبلغی مدرس درس خارج فقه محیط زیست در اسلام🔻 🔹در ادبیات اسلامی واژگانی وجود دارد که ناظر بر مقوله آلودگی است که یکی از آن ادبیات تقابل بین دو واژه طیّب و خبیث است. اگرچه شارع این دو واژه را در مورد خوردن(اکل) به کار برده است ولی مفهوم طیب و خبیث جزو واژگانی نیستند که شرع آنها را برای اولین بار مطرح کرده باشد بلکه مفاهیمی هستند که نزد بشر وجود داشته و بشر مفهوم طیب و خبیث را فقط در ارتباط با خوردنی‌ها به کار نمی‌گرفته و در حوزه‌های مختلف پاک بودن و آلوده بودن کاربرد دارد اما به دلیل اهمیت غذا شرع بحث طیب و خبیث را آنجا پیاده کرده است. 🔹طیب بودن حلال و خبیث بودن حرام، به همه مباحث سرایت می‌کند چوم خباثت دلیل حرمت و پاکیزگی دلیل حلال بودن است و هر کجا طیبی باشد حلال است مگر اینکه به جهت خاصی حلال بودن از آن ساقط شده باشد، در غیر این صورت در منطق شرع طیب حلال است و آلودگی که زیان و ضرر دارد حرام است. در مبانی اسلامی قاعده مهم «لا ضَرَر و لا ضِرار فی الاسلام» را داریم؛ پس ایجاد آلودگی، استعمال آلودگی و استفاده از امر آلوده حرام است. 🔹اگر آلودگی زیان و ضرری ایجاد کند حرام است؛ همچنین عدم مبارزه با آلودگی کار محرمی است و مبارزه با آلودگی واجب است. انوع آلودگی‌ها را داریم و به برکت تخصص‌های دانش بشری در حوزه محیط زیست با انوع آلودگی‌ها آشنا شده و می‌دانیم آلودگی خاک، آب، هوا، صوتی، حرارتی، نوری، رادیواکتیو، الکترومغناطیسی و ... وجود دارد که در میان این آلودگی‌ها برخی در درجه زیان رسانی گسترده‌تر و فوری‌تری هستند و برخی در درجات پایین‌تر قرار دارند؛ اما همه آلودگی‌ها مضر هستند و وقتی امری مضر است قاعده «لاضرر» شامل حال آن می‌شود و ایجاد و استفاده از آن یا در معرض آن قرار گرفتن یا دیگران را در معرض آن قرار دادن حرام است و رها کردن آن هم به گونه‌ای که ضرر بزند برای کسی که قادر به برطرف کردن آن است، حرام است. 🔹آیه هشتم سوره الرحمن که می‌فرماید: «أَلَّا تَطْغَوْا فِي الْمِيزَانِ؛ تا مبادا از اندازه درگذريد»، طغیان به ظلم عادی گفته نمی‌شود. طغیان به ظلم سیل آسایی گفته می‌شود که وقتی می‌آید همه چیز را با خود می‌برد. آیه می‌فرماید در میزان طغیان نکنید. برخی گمان می‌کنند که این میزان در اینجا منظور ترازو است اما اینطور نیست چون در آیه قبل‌تر می‌فرماید: «وَالسَّمَاءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِيزَانَ؛ و آسمان را برافراشت و ترازو را گذاشت»(آیه ۷ سوره الرحمن). و آسمان هم با توازن و عدل برقرار شده است. و این واژه «وضع» اصولاً نگاه تکوینی دارد. وقتی اینگونه است طغیان در میزان بنابر یک تفسیر یعنی رفتار حساب‌نشده، رفتار فاقد مدیریت و بی‌توجهی از ناحیه کسی که می‌تواند مدیریت کند و بی‌توجهی می‌کند که چنین رفتاری مصداق طغیان است. 🔹محیط زیست نقطه چهارراه همه زندگی بشر شده است. یک راه به سمت دین و فرهنگ، یک راه به سمت اقتصاد، یک راه به سمت فناوری و یک راه به سمت مباحث اجتماعی می‌رود و همه این موارد و فعالیت‌ها از این چهارراه آغاز می‌شود و همه حرکت‌ها به سمت همین چهارراه بازمی‌گردد؛ لذا حفاظت از محیط زیست را باید جدی‌تر بگیریم. قرآن می‌فرماید: « وَالْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ؛ و زمين را براى مردم نهاد» (آیه ۱۰ سوره الحرمن). یعنی خداوند زمین را برای همه مردمان قرار داده است و منظور از مردم(انام) مردم یک منطقه، یک شهر و یا حتی یک عصر و دوران نیست، بلکه زمین متعلق به همه مردم در همه اعصار است و باید آن را پاس داشت و حرمت آن را حفظ کرد و از این جهت است که همه کارها در حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها، ادارات و هر وزارتخانه‌ای باید پیوست محیط زیستی داشته باشد. @namehayehawzavi