اخلاق لغتنامه دهخدا: اخلاق . [ اَ ] (ع اِ) (علم الَ ....) 👈دانش بد و نیک خویها👉
اخلاق /'axlāq/ فرهنگ فارسی عمید: (اسم) [عربی، جمعِ خُلق] ۱. = خُلق ۲. 👈هنجارهای موردقبول جامعه که نشاندهندۀ درستی یا نادرستی رفتار اشخاص است.👉 ۳. خلقوخو؛ رفتار. ۴. رفتار خوب: آدم اخلاقدار.
اخلاق واژههای مصوّب فرهنگستان: [روانشناسی] 👈نظامی از باورها یا مجموعهای از ارزشهای مربوط به منش درست که براساس آن رفتاری قابلقبول یا غیرقابلقبول ارزیابی میشود👉
morality: principles concerning the distinction between right and wrong or good and bad behaviour.
a particular system of values and principles of conduct. ———————————————-
پس در تعریف واژه میشه گفت به طور کلی 2 تعریف داریم 1- همونی که شما گفتی به معنی مجموع رفتارها و خویهای آدمی 2- قواعد مرتبط با تمایز بین خوب و بد رفتارها
خب قاعدتا توی تفکر عامه زمانی که از اخلاق حرف میزنیم بیشتر تعریف 2 رو خطاب قرار میدیم و خوبی و بدی به ذهنمون میاد تا کلیت رفتارها فارغ از خوب و بد بودنشون و خودتونم اشاره کردید که منظورتون همین تمایز خوب و بد هست دیگه وگرنه راجب وجود رفتار و خوی های آدمی که مریض نیستیم بحث کنیم
حالا تعیین این خوبی و بدی یک خط کشی لازم داره خوب و بد بودن رو میشه با روش های مختلفی سنجید برای همین ما انواع اخلاق داریم اخلاق دینی داریم که برای شماست و میگه هر چی خدا امر کرد خوبه هر چی خدا نهی کرد بد هست و خط کش اخلاق دینی وحی هست حالا الان بحثتون سر اینه که جز اخلاق دینی داریم یا نه؟ خب بله داریم خواستگاه اخلاق دین نیست اگرچه همیشه ارتباط تنگاتنگی داشتن ولی بازم مقوله اخلاق صرفا در دین نمیگنجه و انواع دیگری از اخلاق داریم یه نمونه دیگه خودتون لینک دادید پایین این پیامتون اخلاق پیامدگرا طبق این هر چیزی که برای ما نفعی داشته باشه خوبه هر چیزی که ضرر داشته باشه بد نمونه دیگه اخلاق تکاملی که بقای ژن ها و گونه است یا باز نمونه دیگه اخلاق وظیفه گرا که در تضاد با اخلاق پیامدگراست همه اینها شاخه شاخه میشن خودشون و خلاصه که هر تئوریسینی میتونه خط کش خودش رو اختیار کنه و خوب و بد بودن رو بر اون اساس بسنجه و تعریف خودش رو از اخلاق داشته باشه و اخلاق دینی صرفا یکی از این همه است و اتفاقا به عقیده بسیاری از این تئوریسین ها یکی از پایینترین درجات اخلاق تعریفی که من تحت عنوان مجموعه رفتارهایی که باعث زیست مسالمت آمیز میشه هم نوعی اخلاق وظیفه گراست در قبال جامعه نمونه های مشابهش رو این پایین میارم
morality is a set of psychological adaptations that allow otherwise selfish individuals to reap the benefits of cooperation, (2013: 23)
moral systems are interlocking sets of values, virtues, norms, practices, identities, institutions, technologies, and evolved psychological mechanisms that work together to suppress or regulate self-interest and make cooperative societies possible. (2011: 270)
نکته بعدی اخلاقی مثل اخلاق پیامدگرا به عقیده مثلا جناب کانت اصلا به رسمیت شناخته نمیشه و اخلاق دونسته نمیشه (اخلاق کانتی نوعی اخلاق وظیفه گراست) و از این جهت هست که من بالاتر گفتم فایده گرایی و اخلاقی که تبیین کرده بودم و تمایز قائل شدم امّا بخوایم به تعریف برگردیم و ازش خارج نشیم بله حق با شماست اونم نوعی اخلاق هست نمیشه دگراندیشی که در تعریف صدق میکنه رو به رسمیت نشناخت
پس خوب و بد بودن بر اساس این خط کش ها تعیین میشه ولی بحثی که شما میکنید اینه که چطوری این خط کش ها رو به افراد میشه قبولوند خب همونطور که شما در اخلاق دینی از لزوم دین دار بودن و بودن در مسیر دین بگید در اخلاق مثلا وظیفه گرا هم میشه به لزوم اجتماعی بودن و تبعیت از اون هنجارها و وظایف سفارش کرد و دلیل اورد و ... امّا در هر دو سناریو ممکنه طرف مقابل قانع نشه که اینجا داستان عجیب میشه فردی که شما نتونستید قانع کنید از دین خارج شده پنداشته میشه و میگید خب وقتی خط کش من رو قبول نداره نمیشه ثابت کرد دیگه و مشکل ضعف استدلال و خط کش شما نیست فرد مشکل داره ولی فردی که من نتونستم قانعش کنم و خط کش من رو نپذیرفته و بدون خط کش خب قاعدتا همونطور که شما میگید منم نمیتونم قانعش کنم اینجا دیگه ضعف استدلال و خط کش من هست