☑️ دولتِ بنزینفروش!
✍️ مرتضی کاظمی
گرهی کوری که در کلاف پیچیدهٔ قیمتِ بنزین ایجاد شده به این موضوع مربوط است که دولتهای ایران، بنزینفروش بوده و هستند. دولت در ایران حاکمیتی است که مسئولیت بنزین را از تولید در پالایشگاه تا فروش در پمپبنزین برعهده گرفته و اراده کرده در کشوری به مساحت یکمیلیونوششصدوپنجاههزار کیلومترمربع، بنزین را با قیمت یکسان بفروشد. پذیرفتن چنین مسوولیتی از اساس اشتباه و به ضرر ملت و دولت است.
بعضی از راهحلهایی که برای برونرفت از مصائب اقتصاد ایران و مساله بنزین، مطرح شده این موارد هستند؛
هدفمندی یارانهها،
بنزین سرانه،
درآمد پایه همگانی،
سهام ملی نفت و
آزادسازی قیمت بنزین
به نظر میرسد هیچکدام از این راهها تا وقتی معطوف به مواجه شدن با مساله دولتِ بنزینفروش نباشد؛ به نتیجه مطلوب نمیرسد.
- کدام کشورهای دنیا پذیرفتهاند دولتهایشان بنزینفروش باشد؟
تعداد دولتهای بنزینفروش آنچنان کم است که میتوان اعلام کرد تقریباً همه عقلای دنیا پذیرفتهاند عاقلانه نیست دولت برای بنزینفروش بودنش هزاران توجیه و دلیل بتراشد.
- چرا دولت در ایران بنزینفروش شد؟
چون نفت، دولتی شد. اشتباه گفتهاند که نفت در ایران ملی شد. نفت ملی نشد؛ دولتی شد. از وقتی مالکیت نفتِ ایران به دولت و در واقع به دولتهای زیر نظر محمدرضا شاه و سپس به حاکمیت جمهوریاسلامی سپرده شد؛ مقدمات ایجاد دولت بنزینفروش مهیا شد. همه دولتهای شش دههٔ گذشته برای قیمتگذاری و بنزینفروشی دچار مسائل و مشکلات مشابه بودهاند.
جدولی که علیرضا توکلیکاشی در مورد تاریخچه قیمتگذاری بنزین تهیه کرده را ببینید؛ بسیار جالب و آموزنده است. ما نیز چارهای نداریم مثل همه کشورها بپذیریم کارِ دولت، بنزینفروشی نیست. ما ایرانیها تافته جدابافته نیستیم. همانگونه که کار دولت، فروش پیاز و سیبزمینی نیست؛ کار دولت، بنزینفروشی نیز نیست. دولت در ایران (و هر جای دنیا) اگر چنین مسئولیتی برای خودش ایجاد کند دولتی همیشه شرمنده خواهد بود. دولت، این کاره نیست!
دولت در ایران فروشنده خیلی چیزها است؛ بنزینفروش، گازوییلفروش، اتومبیلفروش، بیمهفروش، کفشفروش، بلیطفروش، فیلمفروش، مجوزفروش، مدرکفروش، درمانفروش، داروفروش، برقفروش و فروشندهٔ صدها قلم کالا و خدمات میباشد. این دولت تا وقتی خودش را از این مصیبتِ دلال و بنگاهدار بودن رها نکند؛ شرمنده میماند. اما چرا با اینکه اکثر عقلای جهان این موضوع را فهمیدهاند؛ مسأله همچنان بغرنج و حلناشدنی است!
🗓 نوشته شده در ۱۳ آذر ۱۳۹۸
ویرایش و بازنشر در ۱۰ فروردین ۱۴۰۲