سوگکاری، مبارزه و زندگی
✍️ مرتضی کریمی، دکترای انسانشناسی
«تنها کسی برای ما هرگز نمیمیرد، که با ما میمیرد.»
ما سوگوار کسی میشویم که با ما و برای ما رنج کشیده است. سوگ، سویه دیگر عشق است. جایی که علقه و پیوند عاطفیای نباشد، سوگی هم نیست.
این روزها پیامهای نوروز، همراه با وجدانی معذب فرستاده میشوند. تصور عمومی از سوگواری گوشهنشینی، اشک و آه و حسرت است. انفعال، زندگی معذب، اندوه و سرگردانی عناصر اصلی این نگرشاند. همه این عناصر بخشهایی مهم از کاری هستند که فرد سوگوار انجام میدهد.
سوگواری اما، میتواند فعال، زندهوارانه و خشنود نیز باشد و به زندگی هدف و جهت بدهد.
اگر فرد در مورد فلسفه زندگی با خودش صادق باشد، تلفیقی از این احساسات را تجربه خواهد کرد. اینکه مرگ پایان محتوم هر موجود زنده است و ما در مقابل آن بیسپر هستیم و زمان و مکان آن را نمیتوانیم به دلخواه انتخاب کنیم، چیزهایی در زندگی ما هستند که از کنترل شخصی خارجاند و ما پاسخ برخی از پرسشهایمان را الساعه و یا شاید تا آخر عمر پیدا نمیکنیم.
این نوع نگاه باعث میشود از مسیر لذت ببریم و نه اهداف از پیشتعیینشده، اینکه فرصت دوستیها و همراهیها را از دست ندهیم، اینکه برای دیگران زندگی نکنیم، اینکه زمان را غنیمت بشماریم و هدفی برای سفر زندگی خود انتخاب کنیم.
اگر در فلسفه زندگی تامل کنیم و بخشهایی را که پذیرشش برایمان سخت است، انکار نکنیم، میتوانیم در قبال سوگمان فعال باشیم. همه کارهای بزرگ دنیا را افراد سوگوار انجام دادهاند. از کندن بیستون بگیرید تا پیشرفتهای پزشکی. این چیزی است که من به آن سوگ-کاری میگویم.
سوگکاری، گذشتن از مراحل اول، یعنی خشم و حسرت و انفعال (که البته طبیعی هم است) به مرحله دوم است. آنجا که افراد با اندوه خود مینشینند و صادقانه و مسئولانه کشیدنِ بارِ روایتِ خود را به دوش میکشند. آنجاست که افراد عملا برای سوگِ خود «کاری» میکنند و از حد و مرز و از خویشتنِ خویش فراتر میروند و موضوع سوگشان را بدل به اثری ماندگار در قلب و زندگی خودشان میکنند.
در سطحی جمعی نیز، ما ناگزیر از توجه به فلسفه جنبشها هستیم. اوضاع ممکن است بهتر یا بدتر شود و راه کوتاه یا بلندتر. هر کدام از ما ممکن بود جای عزیزانی باشیم که امروز کنار ما نیستند.
اندوه و احساس عذاب وجدان طبیعی است اما شادی، به معنای سوگوار نبودن نیست. شادی، همچون سوگ، عنصر جداناشدنی زندگی است. همان چیزی که مقاومت را ممکن و مستدام میکند. وسیله ای که خود، هدف است. هدف جنبش، هدف زندگی.
فقط مهم است وظایف خود را درست انجام داده باشیم. برای سوگ خود «کاری» کرده باشیم.
.
.
.
#زن_زندگی_آزادی
@mortezakarimi77