💬اگر #حق_الناسی بر عهده ی من باشد چه کنم؟ 🔹 انسانى كه حقى را از كسى ضايع كرده، بايد به يكى از صورت‏هاى زير جبران كند: 1⃣➖گناه مالى: اگر امر مالى بوده مثل اين كه پولى را از كسى غصب كرده، يا سرقت نموده، يا در معامله كم فروشى كرده، يا پول زيادترى گرفته است يا ...: الف) در صورتى كه طرف را می ‏شناسيد، رضايتش را حاصل كنيد. ب) اگر صاحبش را نمیشناسيد يا مالى را از كسى برداشته ايد و اكنون به او دسترسى نداريد‏: 🔹 اگر از پيدا كردن صاحبش مأيوس هستيد، به گونه ای که در حال و در آینده می دانید به او دسترسی نخواهید داشت، بايد آن را از طرف صاحبش به فقير صدقه بدهيد و احتياط واجب آن است كه با اجازه مجتهد باشد.(۱) ج) اگر از بعضی ها خجالت می کشيد و يا به هر دليلی نمی توانيد به او بگوييد: بايد به هر طريقى كه ممكن است، پول را به او برسانيد (به گونه ای که بفهمد مالک پول است) و لازم نيست بگوييد بابت چه چيز است (البته دروغ هم نگویید) و حتى می توانيد به وسيله شخص ديگرى، به او برسانيد و يا به حساب بانكى او واريز كنيد يا ... (البته تاکید می کنیم که اولا باید مطمئن شوید به دست او رسیده است و دوما باید اطمینان کنید که او فهمیده است که آن پول مال خود اوست) و صدقه دادن كفايت نمی كند.(۲) 2⃣➖ گناه آبرويى: اگر حقى كه از ديگران ضايع كرده، جنبه آبرويى و عرضى داشته است (مثلاً غيبت كسى را كرده يا تهمت زده يا مسخره کرده است) در صورت امكان بايد رضايت آن شخص را حاصل كند و اگر گفتن به او موجب فساد مهمتری (مثل قتل يا زد و خورد و اختلاف شديد و...) می ‏شود، لازم نيست به او بگويد، بلكه بايد توبه واقعى كند و براى آن شخص طلب مغفرت نمايد. (۳) ❌ به عبارت دقیق تر در صورت امکان و عدم مفسده بايد حلاليت بطلبد، در غير اين صورت لازم است به قدری برای او کارهای خير انجام دهد تا يقين به رضايت وی حاصل شود. 📚(۱) سيد محمدحسن بنی هاشم خمينی، توضيح المسائل مراجع، قم، دفترانتشارات اسلامی، چ۱۷، ۱۳۸۸ش، ج1، ص۹۲۸، م ۲۲۷۹. (۲) پرسشها و پاسخهاى دانشجويى، دفتر نشر معارف، قم، ج‏۱۶، ص ۳۵۰. (۳) سوال از دفتر مرجع عالي قدر حضرت آيت الله مکارم حفظه الله. ‌‌‌✅ @montazeranzohorma