📚معرّفی کتاب 📗نام کتاب: سنگی بر گوری ◾️نویسنده: جلال‌ آل‌احمد ◾️نوبت چاپ: اول ◾️محل چاپ: تهران ◾️ناشر: رواق ◾️سال چاپ: ۱۳۶۰ ◾️تعداد صفحات: ۹۳ ◾️معرّفی‌کننده: محسن احمدوندی امروز نشستم و داستان بلند «سنگی بر گوریِ» جلال آل‌احمد را خواندم. آل‌احمد این کتاب را در سال ۱۳۴۲ نوشت، اما تا سال ۱۳۶۰ چاپ و منتشر نشد. او به احترام همسرش، سیمین دانشور، از انتشار این اعتراف‌نامه چشم پوشید؛ اما بعد از مرگش، برادرش شمس آل‌احمد آن را منتشر کرد. شمس آل‌احمد اگرچه اظهار کرد که برای انتشار این کتاب از سیمین اجازه گرفته است، اما چاپ آن با دلخوری سیمین همراه شد. سنگی بر گوری با این جمله آغاز می‌شود: «ما بچه نداریم، من و سیمین.» (آل احمد، ۱۳۶۰: ۱۰) و همین جمله درون‌مایه و مضمون اصلی رمان است: بچه‌دار نشدن دو نویسندۀ بزرگ ایرانی یعنی جلال آل‌احمد و سیمین دانشور. سنگی بر گوری حدیث‌نفس جلال آل‌احمد است با خودش و جدال تلخ او با سرنوشتش و فشارهای اجتماعی‌ای که به دلیل بی‌فرزندی باید تحمل کند. نویسنده در آغاز کتاب از چهارده سال زندگی مشترکش با سیمین می‌گوید و از مسئلهٔ عقیم بودنش که هیچ‌گاه در این سال‌ها دست از سر او برنداشته و مدام گریبانگیرش بوده است. او از تلاش‌های نافرجامی که با همسرش برای بچه‌دار شدن کرده‌اند می‌گوید. از دوا و درمان‌هایشان، از رفتنشان به فرنگ و مراجعه‌ به پزشکی اتریشی، از تصمیمشان برای به فرزندی گرفتن بچه‌ای نامشروع سخن می‌گوید. از معالجه‌های همسرش و غیرت مردانه‌اش نسبت به دکترهایی که معاینه‌اش می‌کرده‌اند، از درمان‌های خانگی و خوردن روزی چهل نطفۀ تخم‌مرغ، از خودسوزی خواهرزنش در کرمانشاه و بی‌سرپرست شدن دو فرزندش و ناتوانی‌‌اش از مجاب کردن سیمین به‌منظور به فرزندی گرفتن این دو بچه حرف می‌زند. از مأمور شدنش از سوی وزارت فرهنگ برای رفتن به اروپا و هم‌خوابگی‌اش با چند زن در آنجا و برگشتنش به ایران و مکاتبه با یکی از آن زن‌ها به امید صاحب فرزند شدن و آگاهی سیمین از این مکاتبه‌ها سخن به میان می‌آورد. پایان داستان نیز همراه است با پذیرفتن عقیم بودن از سوی نویسنده و تن دادن به تقدیری که برایش رقم خورده است: «و امروز من آن آدم ابترم که پس از مرگم هیچ تنابنده‌ای را به‌جا نخواهم گذاشت» (همان: ۹۲). نثر ساده و روان، طنز ظریف، بیان جسورانه و پرهیز از هرگونه خودسانسوری از مهم‌ترین ویژگی‌های سنگی بر گوری به شمار می‌رود. به‌راستی این‌گونه بی‌پرده از خود نوشتن، آن هم در فرهنگ شرقی کاری است بس دشوار که جلال آل‌احمد از عهدۀ آن به‌خوبی برآمده است. (۱۴۰۲/۳/۱۲) 📗شعر، فرهنگ و ادبیات @mohsenahmadvandi http://yun.ir/3ymh28