🔻چرا رضاشاه مجبور به استعفا شد؟
🔶« صبح روز ۱۶ سپتامبر در مجلس شورای ایران اعلام شد که پدرم از سلطنت استعفا کرده است و در همان روز من جانشین او و عهدهدار مقام سلطنت ایران گردیدم . بدین ترتیب متفقین بههدف خود نائل آمده، پدرم را از میان برداشته و راه را برای
#حمل_مهمات به روسیه از طریق کشور ایران باز کردند.» (پهلوی، محمد رضا، مجموعه تالیفات، نطقها، پیامها، مصاحبهها و بیانات، تهران: کتابخانه پهلوی، ج۱، ص ۱۳۱)
🔶این روایت
#محمدرضا_پهلوی از چگونگی آغاز سلطنت خویش در ۲۵ شهریورماه ۱۳۲۰ است. روایتی که اگرچه در چند جمله کوتاه است، اما با ارجاع به تاریخ
#میلادی و اذعان به نقش
#بیگانگان در به کرسی نشاندن وی برای تأمین
#منافع خویش؛ به اندازه کتابها حرف درباره چگونگی بیش از ۳۷ سال حکومت این شاه دست نشانده دارد.
🔶اگرچه ارتش ایران که سالها بخش عمدهای از بودجه کشور را به خود اختصاص داده بود، به دستور رضاشاه موظف به
#ترک_مقاومت در برابر حمله سوم شهریورماه متفقین شد و در مقابل حملات زمینی و هوایی دشمن، هیچ دفاع رسمی توسط ارتش انجام نگرفت؛ اما بخشهایی از ارتش و مقاومتهای خودجوش نشان دادند. میتوان به شورش هشتم شهریور در پادگان هوایی قلعه مرغی اشاره کرد که با بازداشت سرتیپ احمد خسروانی توسط کادر پادگان، مقدمه پرواز و دفاع را رقم زدند اما تلاششان ناکام ماند و مدافعین به عنوان تمرد توبیخ گردیدند. (بیات، کاوه، فرمان مقاومت، تهران: شیرازه، ۱۳۷۶ش، صص ۱۳-۲۶)
🔶با چنین شرایط عمومی، لازمه تحقق خواسته متفقین، یک
#شوک بزرگ به جامعه ایران بود. شاید بتوان یکی از اصلیترین دلایل عزل رضاشاه که بنا بر اسناد موجود، به میزان کافی از قوای متفق، به ویژه انگلستان اطاعت پذیری داشت و جایگزین کردن فرزند وی، در این راستا بود.
🔶عزل شاهی که به جهت خوی دیکتاتوری خفقانی باور ناپذیر به جامعه تحمیل کرده بود - تا جایی که افرادی همچون
#تیمورتاش ، علی اکبر
#داور و ... را که خدماتی بیدریغ برای توسعه سلطنت وی انجام داده بودند را به راحتی حذف کرد- چنان شوکی به جامعه وارد کرد که امام خمینی (ره) درباره آن مقطع تاریخی چنین گفتند: «سه دسته - سه مملکت اجنبی - به ما حمله کرد: شوروی، انگلستان، امریکا به مملکت ایران حمله کردند؛ مملکت ایران را قبضه کردند؛ اموال مردم در معرض تلف بود، نوامیس مردم در معرض هتک بود، لکن خدا میداند که مردم
#شاد بودند برای اینکه پهلوی رفت.» (صحیفه امام خمینی، ج۱، ص ۲۴۵)
🔶انتشار خبر خروج رضاشاه از کشور و شایعه بازپس دادن زمینهای توقیف شده از سوی رضاخان و ... سبب شد جامعه ایران به چنان شوکی دچار شود، که خواست متفقین در برابر آن دیده نشود. هرچند سیاهه نام شهدای آزادیخواه دوره وی، از نهضت ملی شدن صنعت نفت تا شهدای بهمنماه ۱۳۵۷ نشان داد که محمدرضا بر خلاف وعدهاش، در پی اجرای قانون اساسی نبود و با فرمایشی کردن مجلسین، دخالت کامل در امور اجرایی کشور و ... سرسپردهتر از پدر، با مطالبات مردم در برابر قدرتهای جهانی برخورد کرد.
@mm_eslamy