وقتی به تاریخ ادبیاتمان نگاه میکنم متوجه میشوم که ادبیات معاصر ما بیشتر از آنکه بر مبنایی دانشپژوهانه پیشرفته باشد بر مبنایی ایدولوژیک حرکت کرده است و استیلای ایدولوژی و ذهنیت اسطورهای(یِ) تقدسگرا بر ادبیات ما بیشتر از دانشمحوری و علماندیشی بودهاست. (آنچه دستکم در بخشی از ادبیات مدرن غرب تلاشی برای بازنمایی داشت و جریانهایی چون فرمالیسم ، فوتوریسم و ازاین دست حاصل همین رویکرد تازه در ادبیات و هنر بود. اما متاسفانه همین تجربیات در ایران با برساختهایی ایدولوژیک خود را به تصویر میکشند ، پس آنچه مثلا به عنوان فرمالیسم در ادبیات ما صورت میپذیرد متاثر از نوعی جهان ایدولوگ روسی با فرمهای پیشنهادی آنست و همانطور که ایدولوژی تنها فرمها و پاسخهای خود را به دیگران میدهد و قادر به فرم و پرسشپذیری نیست ، ادبیات ما نیز قادر به ارائهی فرمهای پیشنهادی خویش نبوده و هرآن فرم و ساختاری که در آن میبینیم به طبعیت از فرمهای پیشنهادی غربیست ، حال میخواهد نمود شعر سپیدی باشد که شاملو از والت ویتمن و امثالهم قرض میگیرد یا شعر آزاد و موجهای دیگری که به تمامی، ساختار و بنیان خویش را از ادبیات غرب وام گرفته اند.البته جریانهایی چون شعر حجم و شاعران آن تلاشی برای فرار از این استیلای ایدولوژیک ادبی دارند که قابل ستایش است اما بسیاری از این عزیزان به ساحت ذهن اسطورهاندیش و تقدسگرای سابجکتیو ایرانی گرفتار میشوند که شعر آنها را از داشتن روحیآبجکتیو و روایاتی بدنمند تهی میدارد و ما چیزی به نام مدنیت و انسان مدنی به معنای مدرن را در آثار اینان بسیار اندک میبینیم. حال تئوری پروبلماتیکا سعی دارد تا اینها را در ترازوی خویش بگذارد و به چالش وادارد.) و تاسفبار آنکه در ادبیات معاصر ما این استیلای ذهنیت ایدولوژیک و اسطورهاندیش برای ما استعاره ، تشبیه، تضاد ، پارادوکس و در کل معنا ساخته و گویا آنچه نیما به عنوان تغییر برساخت ادبیات ما از هژمونی سابجکتیو به ساحتی آبجکتیو مطرح مینمود به خوبی فهم و یا اجرایی نشد. و عجیب نیست که انسانی که سالها رویکردی سابجکتیو در برابر تاریخ ، جامعه ، فرهنگ ، ادبیات و هر امر دیگری داشته همسویی بیشتری با چنین برساختی از هنر یا ادبیات داشته باشد. و ذهن اسطورهاندیش او شیفتهی قلم و نگاه امثال احمد شاملو ،خسرو گلسرخی ، بهرام صادقی، ساعدی و ازاین دست بیش از هر قلم دیگری باشد.
( از کتاب تئوری پروبلماتیکا)
#بنیامین_دیلم_کتولی
@miner_wa
#مین_روا