توحید؛ اصلی الزام‌آور در معماری اسلامی معماری توحیدی، گونه‌ای از معماری یا سبکی از معماری اسلامی نیست، بلکه ماهیت اصلی و بنیادین و تعریف‌کننده‌ی معماری اسلامی است. در حقیقت، اصل توحید در معماری اسلامی امری تفضیلی یا رُجحانی نیست، بلکه اصلی مبنایی و کاملا الزام‌آور و تعیین‌کننده است. رهبر انقلاب در کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن الزام‌آور بودن توحید را این‌گونه شرح می‌دهند: «تعهدی که توحید به یک جامعه‌ی موحد می‌دهد، شامل مهمترین، کلی‌ترین، بزرگ‌ترین، اولی‌ترین و اساسی‌ترین مسائل یک جامعه است... در یک کلمه، قیافه و اندام جامعه‌ی توحیدی، با قیافه و اندام جامعه‌ی غیرتوحیدی متفاوت است... نظم اجتماعی و سیستم اجتماعی و شکل اجتماعی جامعه‌ی توحیدی، یک چیزی است به کلی مغایر و مباین و احیانا متعارض و متضاد با جامعه‌ی غیرتوحیدی... ما توحید را به صورت یک قطعنامه‌ای که دارای موادی هست عرض می‌کنیم و مواد این قطعنامه را یکی‌یکی بیان می‌کنیم. همان‌طوری که بعد از مذاکرات گوناگون بین دو گروه، دو جبهه، دو فرد، قراردادهای لازم‌الاجرا به صورت قطعنامه‌ای صادر می‌شود؛ موحدین عالم هم از طرف پروردگارشان، از طرف خدای توحید ملزم هستند که این قطعنامه را مورد عمل و اجرا قرار بدهند. به عنوان نخستین ماده‌ی این ‹قطعنامه‌ی توحیدی› انسان‌ها حق ندارند هیچ‌کس و هیچ‌چیز جز خدا را عبودیت و اطاعت کنند.» 🏙معماری هجری @MemariHejri_ir