راههای رفته و نرفته برای نجات یک کارخانه تاریخی
💢شمارش معکوس برای نجات «ریسباف» از میان انبوه آوارها
🖋مهرناز شهباز
🔺رنجور از گذر سالها، در حالی که آوار بی مهری را در کشاکش نهادها بر دوش میکشد، حالا به رویش کورسوی امیدی روشن شده؛ روزنهای که اگر بسته شود، تمام تقلاها برای گشوده شدن این روزنه تنفس از کف خواهد رفت؛ کارخانه تاریخی ریسباف اصفهان در چنین تنگنایی است و وزارت میراث فرهنگی در یک بازه زمانی سه ساله فرصت دارد نشان دهد توان مالکیت و برنامهریزی برای احیا چنین مجموعه عظیمی را دارد.
🔺سالها از کشمکش نهادهایی چون بانک ملی، وزارت راه و شهرسازی و سازمان میراث فرهنگی سابق که حالا وزارتخانه شده است برای تعیین تکلیف یکی از ارزشمندترین کارخانههای تاریخی ایران میگذرد؛ کارخانهای که در تملک بانک ملی بود و در حالی که روی سر هم آوار میشد، کسی یا نهادی نمیتوانست چارهای به حال این اثر دوره معاصر ایران و اصفهان که نشان از دوران ورود مدرنیته و باز شدن دروازههای صنعت داشت، بیندیشد؛ همه راهها بسته بود و ریسباف با آن همه هیبت و عظمت، گرفتار، پشت درهای قفل شده دچار فرسایش و ویرانی بود و حتی مصوبه هیات دولت در دوران دولت دوم احمدینژاد و عنوان پرطمطراق تبدیل شدن به «موزه منطقهای» هم نتوانست نفعی به این میراث صنعتی ایران برساند.
🔺در دولت اول روحانی، وزارت راه و شهرسازی پا به میدان گذاشت و مقرر شد با معاملاتی، ریسباف در اختیار این نهاد قرار بگیرد. با تشکیل شورای سیاستگذاری و راهبردی متشکل از وزارتخانه راه و شهرسازی، معاونت میراث فرهنگی، مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی ایران، دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری، استانداری اصفهان و شهرداری مسابقه طراحی و بازآفرینی ریسباف هم برگزار و برندههای آن اعلام شدند اما باز هم این معامله نتوانست جوش بخورد و طرفین پا پس کشیدند.
🔺رسانهها و کنشگران میراثفرهنگی در همه سالهای گذشته کوشیدند ریسباف به فراموشی سپرده نشود و لزوم نجاتبخشی آن را به مسوولان شهری و استانی گوشزد میکردند تا اینکه سرانجام همین سال گذشته و در دولت شهید رئیسی، با پیگیری و مطالبه نمایندگان مجلس و مسوولان استان، وزیر میراث فرهنگی وقت توانست دولت را راضی کند ریسباف را از این جیب به آن جیب دولت کنند تا تکلیفش روشن شود.
🔺در مقابل اما وزارتخانه میراث فرهنگی ۳ سال فرصت دارد، برنامهریزی و مسیر را برای احیا کارخانه ریسباف هدایت کند و اگر از عهده این کار برنیامد، با پایان این فرصت سه ساله، دولت دوباره دست به جیب میشود و این دارایی دولتی را از به بانک ملی برمی گرداند.
🔺فرصتی که به خودی خود حالا ۱۰ ماه از آن گذشته است؛ در همین بازه زمانی، سرپرستی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان چند ماهی در دستان حمید محققیان بود و پس از آن، با عنوان مدیر کلی به امیر کرمزاده که از اداره کل میراث فرهنگی سمنان راهی اصفهان شده بود، رسید. البته در سه سال گذشته مدیریت اداره کل میراث فرهنگی اصفهان، نهادی که یکی از مهمترین ظرفیتهای این خطه را راهبری میکند، پنج بار تغییر کرده است و از همین رو کسی که در همه سالهای گذشته، محکم بر صندلیاش تکیه داده و بیشتر از آنها، شاهد اتفاقات و تصمیمگیریهای پیرامون ریسباف بوده، سخنگوی این اداره کل است.
📌آنچه در لینک زیر میخوانید حاصل گفتوگو با شهرام امیری است که از او در رابطه با ابهامات طرح مرمت بخشهایی از ریسباف و چرایی واگذاری این مجموعه عظیم به شهرداری اصفهان پرسیدهام و اینکه چه اصراری برای اين واگذاری وجود دارد.
www.irna.ir/xjRNDZ
@mehrnaz_shahbaz