✍ مهرداد درویش‌پور
خودکشی کیانوش سنجری نوع غیر مستقیم دیگری از قتل حکومتی است!
دیشب از بی بی سی تماس گرفتند که درباره خودکشی های فزاینده در ایران که شامل خودکشی کیانوش سنجری نیز می شود گفتگویی داشته باشم. متاسفانه به دلیل گرفتاریم امکان شرکت در زمان مورد نظر گفتگو را نداشتم. هم از این رو برخی ملاحظات را در این باره در این جا می نویسم.
دورکیم برجسته ترین جامعه شناسی است که در کتاب "خودکشی" با تقسیم بندی خودکشی ها برپایه خودکشی های "نوع دوستانه"، "تقدیرگرایانه"، "خودخواهانه" و خودکشی "آنومیک" ناشی از شکست آرمان ها، ارزش ها و "بی هنجاری" به بررسی اشکال گوناگون آن پرداخته که دو مدل آخر را ویژگی جامعه مدرن می داند. او تاکید می کند اگر در جامعه سنتی فشار هنجارهای جمعی، یا فقدان فردیت و نیرومندی ارزش های جمعی، فرد را می تواند به خودکشی نوع دوستانه یا تقدیرگرایانه سوق دهد، در جامعه مدرن با رنج بردن فرد از فقدان هنجارها و همبستگی اجتماعی نیرومند و حس عدم تعلق خاطر، فرد به سمت خودکشی سوق می یابد.
درجامعه نظیر ایران که نه فقط شیرازه همبستگی اجتماعی و هنجارها و اخلاق مشترک به شدت تضعیف شده و در حال فروپاشی است، بلکه درپی دشواری های اقتصادی و اجتماعی و سیاسی، با بی افقی و نومیدی از آینده بهتر، با گسترش اضطراب فردی و جمعی، افسردگی، یاس و حس تنهایی و استیصال فزانیده روبرو هستیم، آمار خودکشی ها به گونه ای هشدار دهنده افزایش یافته است.
البته این که خودکشی های اعتراضی از نوع آنچه بودایی ها در اعتراض به جنگ ویتنام انجام دادند یا خودسوزی های نیوشافرهی و هما دارابی و اکنون خودکشی کیانوش سنجری در اعتراض به حکومت ایران را بتوان همچون خودکشی "نوع دوستانه" یا "آنومیک" نگریست یا اصلا به آن باید نگاه جداگانه ای داشت، محل تردید و مناقشه است.
در مورد خودکشی دردناک کیانوش سنجری علاوه بر موقعیت و دشواری های فردی او با ویژگی هایی روبرو هستیم که نقش حکومت در آن برجسته است. گویی حکومت اسلامی با سیاست های سرکوبگرایانه خود در حذف مخالفان - نه تنها با زندان و شکنجه و اعدام و تهدید و به سکوت واداشتن یا به تبعید راندن آنها، در پی آن است تا صدای اعتراض و مقاومت شان را درهم کوبد، بلکه با ایجاد شرایطی طاقت فرسا و محو امید به تغییر، در پی سوق دادن افراد هرچه بیشتری از جامعه و مخالفان، به درخود فرو رفتن و افسردگی و خودکشی است یا دستکم این پدیده محصول چنین سیاستی است.
پرسش این جا است آیا این گونه خودکشی که بیش از آن که نوعی انتخاب آزادانه باشد، نوعی اعتراض به شرایط و استیصال ناشی از پاسخ نگرفتن توقعات انسانی و تنگ تر شدن حلقه حیات درخور آدمی است، را نمی بایست نوعی خودکشی "گریز ناپذیر" خواند که حکومت مسئول اصلی آن است؟ و در این صورت آیا محیط یا نظام یا کسانی که فرد را به این گونه نوع از خودکشی سوق می دهند را نمی توان قاتلان عمدی آن دانست؟
خودکشی کیانوش سنجری بیش از آن که الگویی الهام بخش در نوعی از مبارزه باشد، واکنشی است نسبت به شرایط طاقت فرسایی که حکومت برای خلاص شدن هرچه بیشتر از دست مخالفان خود ایجاد کرده است. با محکوم کردن جمهوری اسلامی همچون منشا این اتفاقات دردناک، به این شرایط باید پایان بخشید و خشم ناشی از آن را باید به مبارزه همبسته تری برای آزادی زندانیان سیاسی و آزادی ایران بدل ساخت !
یاد کیانوش سنجری و همه قربانیان این نظام گرامی باد!
کانال رسمی مهرداد درویش‌پور
https://t.center/mehrdaddarvishpour
