✅ نشانه شناسی فیلم "مورد عجیب بنجامین باتن"
✍ محمد علی اصالتی
🔹 فیلم بنجامین باتن در تلاش برای تبدیل پدیده ذهنی زمان به زندگی مادی انسان است. بنجامین باتن ، فیلمی سمبولیسم در راستای اثرگذاری زمان بر زندگی آدمی است. در این فیلم ، پدیده زمان به عنوان عنصر اصلی فیلم در سراسر فیلم وجود داشته و همه پدیده های مرتبط با زندگی انسان را تحت تاثیر زمان نشان می دهد. نمادهایی مانند ساعت ، مرغ مگس خوار ، طوفان کاترینا ، و تصادف دیزی در جهت تعریف پدیده زمان از نگاه فیلم عمل می کنند که بیشتر این نمادها در راستای تعریف حرکت معکوس زمان به کار گرفته شدند.
🔹 تصادف دیزی با تاکسی ، تاثیر زمان بر روی زندگی انسان را نشان می دهد. به گفته خود بنجامین اگر فقط یکی از اون اتفاق های قبل از تصادف یه جور دیگه می افتاد و زمان صورت گرفتن یکی از اون عمل ها تغییر می کرد ، دیزی و دوستش از خیابون رد شده بودن و تاکسی از کنارشون رد می شد و تصادف دیزی با تاکسی اتفاق نمی افتاد.
🔹 ساعت ، اصلی ترین نماد فیلم است. در سکانس های ابتدایی فیلم ، آقای گاتو ، مرد ساعت ساز ، که تنها پسرش را در جنگ جهانی از دست داده ، از ساعت بزرگی که برای ایستگاه قطار ساخته رونمایی می کند . او با ساخت این ساعت که عقربه هایش بر عکس حرکت کرده و زمان رو به عقب را نشان می دهد ، آرزو می کند زمان به عقب برگردد تا پسرش زنده شود و زندگی کامل داشته باشد. این ساعت دلالت بر مرگی دارد که از سمت طبیعت بر انسان تحمیل می شود. ساعت نماد زمان است و نمایش چندین باره ساعت در فیلم ، نشانه ای از گذشتن زمان است. همچنین ساعت نشانه ای از زندگی بنجامین است که زمان برای او برعکس بوده و از پیری به سمت جوانی حرکت می کند. نام بنجامین که مخفف آن بن می شود ، نشانه ای از ساعت بیگ بن بوده که نشان می دهد خود بنجامین نماد زمان است. زمان ، وسیله حرکت به سمت پیری و رسیدن به مرگ است و حرکت معکوس ساعت ، حرکت به سمت جوانی و زندگی است. در شرایطی که همه آدمها با گذشت زمان و رسیدن به پیری به مرگ می رسند ، برای بنجامین ، مرگ بازگشت به عقب و بازگشت به پیش از تولد توصیف می شود. آنچنانکه بنجامین با رسیدن به نوزادی به مرگ می رسد. در فیلم بنجامین ، همه افراد همچون یک ساعت ، دائم در حال چرخش بوده و به سمت انتهای خود ، مرگ ، حرکت می کنند تا دوباره پس از مرگ حرکت جدید را شروع کنند. این حرکت به سوی مرگ می تواند از نوزادی به سمت پیری یا همچون بنجامین ، حرکتی پارادوکسیکال ، از پیری به سمت نوزادی باشد ، اما در انتها پایان همه چیز مرگ است تا شروعی دوباره تا بی نهایت. بنجامین نیز در مسیر زندگی اش ، با گذشت زمان ابتدا مادرش ، مربی پیانواش ، کاپیتان مایک و هم رزمانش در کشتی ، پدرش و در انتها کوئینی ، نامادری اش را از دست می دهد و در پایان مسیر دو سال پس از مرگ خود ، همسرش دیزی به سوی مرگ می رود.
🔹 یکی دیگر از نماد های فیلم ، سمبل پرنده مرغ مگس خوار است. این نماد در دو سکانس حضور دارد ، یکی پس از مرگ کاپیتان مایک و همکارانش در کشتی جنگی ، و دیگری زمانی که دیزی در حالت احتضار ، در بستر مرگ قرار داشته و به مرگ نزدیک است. این پرنده در هر دو سکانس در لحظه مرگ ظاهر شده است که نشان می دهد این پرنده در فیلم حامل پیامی در رابطه با مرگ است. مرغ مگس خوار پرندهای است که میتواند به عقب پرواز کند که این همان نماد بازگشت زمان به عقب است که زندگی رو به عقب بنجامین را نشان می دهد. کاپیتان مایک کلارک در جمع دوستانش در مورد مرغ مگس خوار توضیح داده و با دستانش نشان می دهد که شکل حرکت بال های مرغ مگس خوار شبیه علامت ∞ است
و سپس از بنجامین می پرسد عدد 8 در ریاضی نماد چیست و بنجامین می گوید : بی نهایت. علامت ∞ نشانه بی نهایت و ابدیت است. به همین دلیل ، در این فیلم ، مرغ مگس خوار ، نماد " بی نهایت و ابدیت " است. این مساله بیانگر این مفهوم است که مرگ پایان همه چیز نیست و انسان حضوری جدید و ابدی و بی نهایت پس از مرگ خواهد داشت. فیلم بنجامین با نگاهی ایدئولوژیک به مرگ با استفاده از نماد مرغ مگس خوار در تلاش برای تبلیغ تفکر زندگی پس از مرگ برای انسان و القاء زندگی دوباره انسان پس از مرگ برای مخاطبانش است.
🔹سمبل دیگر در فیلم ، طوفانی است که از ابتدای فیلم چندین مرتبه در بیمارستان به آن اشاره می شود. زیر نویس اخبار هواشناسی در تلویزیون می نویسد که این گرد باد عظیم طوفان کاترینا هست. همچنین نشان دادن تاریخ فیلم در سال ۲۰۰۵ نیز مشخص می کند که این طوفان ، طوفان کاترینا است. کاترینا ، طوفانی است که در نیمکره شمالی در خلاف جهت عقربه های ساعت چرخیده و حرکت می کند. این نماد نیز اشاره به بر عکس بودن زمان در داستان فیلم را دارد.
ادامه در 👇