«درب» یا «در»؟
«درب» و «در» هردو درستاند، ولی به دو دلیل معمولاً «درب» مینویسند:
۱) «درب» را معمولاً گونهٔ رسمیِ «در» تلقی میکنند، درصورتیکه «در» غیررسمی نیست و از قدیم (حتی پیش از «درب» و با بسامد فراوان) در فارسی بهکار رفته و هنوز هم میرود:
- «حاجبان [...] بر
درِ سرای بودند.» (
ترجمۀ تفسیر طبری، ۱۴۶۸/۶)
- «چون به
درِ خانه رسیدم، [...]
درِ خانه بزدم.» (
پند پیران، ۱۲۸)
- «آرامآرام مرگ بر
در میکوبد.» (اسلامی ندوشن،
روزها، ۱۳/۱)
- «مرد، بر
درِ این معبد، مسحور شدهاست.» (شریعتی،
هبوط در کویر، ۵۲۲)
۲) برای اشتباه نشدنِ «در» با حرف اضافهٔ «در»، معمولاً «درب» مینویسند، درصورتیکه بافت زبانی ابهامزداست و بهتر است همهجا «در» بنویسیم («درب» نیز البته غلط نیست، هرچند نشاندار است).
یادآوری:
در گذشته، «درب» بیشتر به معنای «دروازۀ شهر یا کاروانسرا» بهکار میرفته:
قرن ۹: «قم را چند راه است و چند
درب و چند میدان.» (
تاریخ قم، ۲۰)
و گاهی به معنای «درِ» ورودی خانه و مانند آن:
قرن ۱۰: «چون شام شود،
درب خانه را مضبوط نمایند.» (
ارشادالزراعه، ۲۷۹)
#واژهشناسی
۱۴۰۰/۰۱/۰۷
سید محمد بصام
@Matnook_com