🔎 کافه-کا کافکا البته آدم بدی نبود. هرچند سوسیالیست بود، ولی یک فرد ایدئولوژیک رادیکال چپ نبود. آدمی بود مقادیری مریض‌حال، هم‌ جسمی و هم روحی، و از خیلی جهات وضعیت نرمالی نداشت. دچار نوعی انزجار اگزیستانسیل بود. و البته چنین کسانی هرچه باشند ایدئولوژیک و مبارز نیستند (مثلاً صادق هدایت).‌ کافی است به این یک فقره توجه کنیم که اغلب آثارش ناتمام ماند، و او به دوست نزدیکش وصیت کرد که همۀ آثارش را بسوزاند؛ وصیتی که متاسفأنه او به آن عمل نکرد! داستان‌هایش، از «قصر» و «محاکمه» تا «مسخ» و «امریکا» شرحی از همین احوال و نگاه است. داستان‌هایی بی‌سروته، و .... -- تخیلی! که از نگاه «منتقدان برجسته» نقد هنری ممتاز نظام غرب است. برخورد تمسخر‌آميز کافکا با امورات زندگی اجتماعی- سیاسی، از جمله پدیدۀ بروکراسی، شاید بیشتر از سر آنارشیسم باشد تا مارکسیسم. (و قطعاً هیچ نسبتی با نقد لیبرال بر دیوان‌سالاری دولتی ندارد.) اندک گرایش یهودی-اسرائیلی‌اش هم نشان دیگری است از اینکه نسبتی با انترناسیونالیسم چپ نداشت. باری، بسیاری از کمونیست‌ها که تلاش می‌کنند حتی از عقاید راست رادیکال هم چیزی در نقد نظام مدرن پیدا کنند و با آن این را بکوبند، از آثار کسی مثل کافکا هم‌ نگذشتند و کوشیدند آن را در دنبالۀ اعتراضات خودشان به «نظام سرمایه‌داری» جای بدهند. از اینکه او در آثارش همه چیز را معلّق و نامفهوم و بی‌منطق نشان می‌دهد، حضرات نتیجه گرفته‌اند که این توضیح و توصیف و البته نقد و طرد نظام سرمایه‌داری است؛ چون در این نظام هم همه چیز همانطور معلّق و نامفهوم و بی‌منطق است! در حالی‌که، از قرائن بسیار از جمله نوع زندگی او، به نظر می‌رسد نگاه کافکا بیشتر فلسفی است تا سیاسی و ایدئولوژیک. خلایق هم که اگر هیچ چیزی برای ابراز وجود نداشته باشند از این بدشان نمی‌آید که با خریدن و شاید هم خواندن چند صفحه‌ای از این رمان‌های کسل‌کننده و فوق‌اغراقی، احساس و اظهار روشنفکری کنند، کاری کردند که‌ جناب کافکا شد یکی از نویسندگان قرن! برخی معتقدند که همین رمان «محاکمه» بیشتر یک طنز است تا یک اعتراض. در این باره حتی به گفتار و رفتار خود نویسنده در زمانی که گوشه‌هایی از داستان‌هایش را در محافل خصوصی برای دوستانش می‌خوانده هم استناد می‌کنند. ولی با توجه به نظریۀ قتل مولف (!) کسی کاری به نیت او ندارد و اقبال به این آثار را بسا از جنس مبارزه (البته از نوع کم‌هزینه) برآورد می‌کنند. گفتنی است که از عنصر صِرفِ «متفاوت بودن»، حالا به هر قیمتی، هم نمی‌توان گذشت. دوست دارم از میان خوانندگان انواع ترجمه‌ها و کتاب صوتی‌ها و دانلودهای کتاب «محاکمه»، از جمله همین ۲۲ چاپ مزبور، کسانی با من تماس بگیرند و بگویند، جز آنچه در بالا گفتم، چه انگیزه‌ای برای استقبال از این کتاب داشته‌اند. @mardihamorteza