به بهانه سالروز وفات شیخ عبدالکریم حائری
نظر مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی درباره ولایت فقیه
از تقریری که از مرحوم حاج شیخ به قلم مرحوم آقای اراکی وجود دارد برمی آید که حاج شیخ به ولایت فقیه قائل نبوده است. این آن چیزی است که مشهور است. این بحث در کتاب تجارت آقای اراکی آمده اما در هنگام چاپ، آقای استادی این بخش را برداشته است. من این بخشِ حذف شده را بعدها از آقای مصلحی فرزند آقای اراکی گرفتم و مطالعه کردم. تعبیری هم خود آقای اراکی دارد که در یکی از شماره های مجله حکومت اسلامی دیدم: ولایت فقیه در اخبار لیس منه عین و لا اثر. ایشان در حدّ امور حسبیه قبول داشت. در همان حدّی که شیخ انصاری در مکاسب پذیرفته است.
متن کامل رساله مذکور را بخوانید:
https://t.me/IRANIntellectuals/1262باید از تصرف در اندیشه ها پرهیز کنیم تلاش نکنیم آن که مخالف است از نظر علمی و نظری و در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده که اخبار به این امر دلالت نمی کند او را موافق جلوه بدهیم. در مجله حکومت اسلامی در مقاله ای دیدم که نویسنده ای روی این نکته پای می فشارد و اصرار دارد که فقها از آغاز تاکنون عملاً ولایت فقیه را قبول داشته اند گرچه از نگاه نظری و علمی مناقشه هایی داشته و دارند. سپس چند نفر را نام می برد تا می رسد به آقای اراکی و پس از نقل عبارتی از ایشان می نویسد: آقای اراکی عملاً ولایت فقیه را قبول داشت و اگر قبول نمی داشت مرجعیت عالیه شیعه را قبول نمی کرد و به گرفتن سهم امام نمی پرداخت! درباره آقای خویی و حکیم هم همین حرف را می گوید و نتیجه می گیرد این گونه مرجعیت گسترده و همه جانبه علمی و سیاسی که آقایان داشتند جز بر اساس ولایت فقیه توجیهی ندارد! این قضایا به هم ربطی ندارد این جور بحث کردن تصرف در دیدگاه ها و مسائل علمی است.
بازسازی ملک وقف و افزودن بر آن و گسترش آن تبدیل به احسن است و به هیچ وجه خلاف نظر واقف نیست و هیچ فقیهی در هیچ موردی مانع آن نمی شود... این گونه کارها ربطی به مسأله ولایت فقیه ندارد. بله مگر کسی بخواهد به طور کلی بنایی را بردارد خراب کند آن جا مسأله دیگری است که بسیار مشکل دارد مگر این که اضطراری در بین باشد.
قضیه حکم لازمه ولایت فقیه نیست. فقیه گاهی موضوعی را تشخیص می دهد و حکم می دهد. مانند رؤیت هلال. حکم به این که امروز اول ماه هست یا نیست... در بعضی از موضوعات مجتهد عادل وقتی موضوعی را تشخیص داد می تواند بر اساس آن حکم کند. یعنی حلال و حرام فی نفسه، رفته روی یک عنوانی و آن عنوان را مجتهد تشخیص می دهد و تطبیق بر مصداق می کند و می گوید این از مصادیق آن است... این ملازم با ولایت فقیه نیست.
اگر کسی بگوید: حکومت یکی از امور به زمین مانده است که شارع به ترک آن راضی نیست درست است، آن وقت می آید جزو اختیارات فقیه. ولایت فقیه از باب امور حسبیه. با این حال باید توجه داشت آثار این ولایت فقیه از باب امور حسبیه با ولایت فقیهی که به نصوص ثابت شود و یا با ولایت فقیهی که با دلیلهای عقلی و مانند آن ثابت شود در تنگناها و موارد مختلفی فرق می کند هم از نظر منشأ و هم از نظر آثار و احکام آن.
آیت الله
#محقق_دامادمجله حوزه، ش۱۲۶
جان آگه با
#فرهیختگان @IRANIntellectuals