حیفِ این مدخل خوب و آموزنده که در عمده‌ی فقراتش، به وسیله‌ی مترجم، متن و عبارات کلیدی سلاخی شده‌اند! به ذکر چند مثال بسنده می‌کنم: ۱. در اصل "Doctrine of Right" به معنای «دکترین یا آموزه‌ی حق» است که بخش نخست متافیزیک اخلاق کانت را شامل می‌شود و ابتدا در سال ۱۷۹۷ به عنوان بخشی مستقل منتشر و یکسال بعد ضمیمه‌ی متافیزیک اخلاق شد که بخش دوم آن به «آموزه‌ی فضیلت» اختصاص دارد. حالا مترجم آمده این عبارت را به «فلسفه‌ی حق»! ترجمه کرده. پرگویی نمی‌کنم؛ «فلسفه‌ی حق» کجا و «آموزه‌ی حقِ» کانت - که عمده‌ی نظرات سیاسی‌اش را در این بخش آورده - کجا! ۲. در بخش دوم این مقاله/ مدخل، basic law را به قانون اساسی ترجمه کرده. خب تاحدی درست است، به شرطی که در بخش پنجم نویسنده‌ی مدخل عبارت constitution را نمی‌آورد. مترجم می‌توانست، و بلکه می‌بایست، اولی را به «قانون بنیادین» (چنانکه در آلمان داریم و در معنای رایج، همان قانون اساسی این کشور است، اما هیچ‌ مترجم حقوقی‌ای آن را قانون اساسی ترجمه نکرده است) ترجمه کند و دومی را به «قانون اساسی». لابد نویسنده غرضی داشته در استفاده از دو تعبیر متفاوت که یکسان ترجمه نشوند! ۳. جایی دیگر، مترجم autonomous right را به «حقِ خودآیینانه» ترجمه کرده. نمی‌شد یا نمی‌توانست بگوید «حقِ خودآیین»؟ ۴. مترجم گویا تفاوتی میان واژگان public و general و universal ندیده و همه را یا «عمومی» ترجمه کرده یا «عام». مگر در فارسی معادل کم داریم که همه را در یک واژه خلاصه کرده است؟ از دو واژه‌ی public و general هم که بگذریم، من هنوز نمی‌دانم چرا برخی‌ها از اینکه universal، و مشتقات آن، را به «جهان‌شمول» ترجمه کنند، ابا دارند؛ چه اینکه با فلسفه‌ی کل‌نگرِ کانت هم بیشتر جور در می‌آید. ۵. معمولا بیشترِ مترجمان، happiness را به شادکامی یا کامروایی ترجمه می‌کنند و معادلی است مصطلح‌شده برای این واژه. اما مترجم این مدخل/ مقاله، آن را به یکی از معانیِ بعید آن، یعنی «سعادت» برگردانده. البته نمی‌شود به این معادل‌گذاری خرده گرفت، اما بهتر بود از رویه‌ی جاری و مرسوم در معادل‌گزینی این عبارت بهره می‌گرفت تا خواننده‌ای که به متن اصلی رجوع نمی‌کند، گمان نکند که مقصود کانت از «سعادت» لابد چیز خاصی است که او تابحال در فلسفه‌ی کانت با آن برخورد نکرده. ۶. به یک مصداق دیگر اکتفا می‌کنم و تمام. و این آخری بنظرم از همه بدتر است؛ اینکه واژه یا عبارتی را به عمد ترجمه نکنی. در چند فقره، به ترکیبِ rightful freedom برمی‌خوریم، که مترجم محترم فقط به ترجمه‌ی «آزادی» بسنده کرده!