آتوسا ‌ دختر کوروش، ‌ همسر داریوش، ‌ مادر خشایارشا. ‌ آتوسا زنی خردمند، قدرتمند، تاثیرگذار و از زنان برجسته ی دربار خاندان هخامنش بود. او بسیار مورد محبت، احترام و طرف مشورت همسرش داریوش قرار می گرفت. ‌ آتوسا، بسیار تلاشگر و علاقه مند به فعالیت های آموزشی بود. او نسبت به آموزش خود و درباریان اهتمام ویژه داشت. ‌ به گواه تاریخ او نخستین بانوی شاعر است. ‌ در لغت نامه ی دهخدا، آتوسا به معنی 'زبردست' است. ‌‌ 🔷برای دوستانی که ارتباط خانوادگی داریوش و کوروش را نمیدانند : داریوش پسر کوروش نیس ، بلکه عموزاده اوست و داریوش پس از مرگ کمبوجیه دوم (پسر کوروش) به قدرت رسید و برای تحکیم قدرت خود با آتوسا (دختر کوروش) نیز ازدواج کرد و خشایارشا حاصل این ازدواج بود ، درنتیجه خشایارشا از طرف مادری نوه کوروش بزرگ می‌باشد.