قرار است
#محمدرضا_شجریان ، این چراغی که به خاموشی نمیمیرد و البته که خاموشی نمیگیرد، در کنارِ آرامگاهِ فردوسی به خاک سپرده شود. امروز، هزار و بیست و شش سال از درگذشتِ فردوسیِ بزرگ میگذرد که قرار است عزیزی همجنسِ او به مهمانیِ او برود. چرا همجنس؟ چون از جهاتی بین این دو بزرگ، مشابهتهایی وجود دارد.
مشابهتِ اول این که هر دو هنرمندِ ملیِ ما هستند، اینگونه نیست که همهٔ هنرمندان و اندیشمندانِ ما را بتوان زیر پرچمِ "ملیت" جمع کرد، بسیاری از بزرگانِ ما با همهٔ بزرگی که دارند، هنرمندِ ملی نیستند. اما همانگونه که
#فردوسی ملیترین شاعرِ ماست، شجریان هم از ملیترین هنرمندانِ تاریخِ ما خواهد بود، چرا که ایران، ایرانِ فارغ از ایدئولوژی همیشه برای او در منتهای اهمیت بود و او همیشه فراتر از ایدئولوژی حرکت میکرد.
مشابهتِ دوم، این که این روحیهٔ ملیگرایی هیچگاه باعث نشد که این دو از مرتبهٔ بلندِ هنر کوتاه بیایند. اصولاً وطندوستی چالشی به وجود میآورد و آن شعاری شدنِ هنر و کوتاه آمدن از ریزهکاریهای هنرمندانه است، چالشی که از
#دقیقی تا
#عارف_قزوینی با آن مواجه بودهاند. اما قبایِ هنرِ فردوسی و شجریان از این تساهلها و تسامحها پاک است.
و اما مشابهتِ سوم غریبتربن مشابهتِ آنان است و آن این که هر دو در دههٔ پایانیِ عمرشان مغضوبِ جریانِ سیاسی حاکم بودند. پس از مرگِ فردوسی، یک واعظ طبرانی از به خاک سپرده شدنِ پیکر فردوسی در گورستان مسلمانان، به این بهانه که او رافضی بوده است، ممانعت کرد و فردوسی را در باغِ خودِ شاعر دفن کردند، همانگونه که بر پیکرِ عزیزِ محمدرضا شجریان هم در خلوت و غربتِ سحرگاهِ بهشت زهرا نماز خوانده شد. اما خوشا به حالِ شجریان که فردا مهمانِ باغِ فردوسی است. اما امروز یکی به من بگوید آن واعظ طبرانی کجاست و فردوسی کجا ایستاده است؟
مشابهتِ چهارم را ما نمیبینیم و آیندگان میبینند. فردوسی گفت:
پَی افگندم از نظم کاخی بلند
که از باد و باران نیابد گزند
و ما پس از ده قرن، میبینیم که کاخِ بلندِ فردوسی از باد و باران گزندی ندیده است. اینگونه میپندارم که ده قرنِ بعد، کاخِ بلندِ محمدرضا شجریان هم در کنار کاخِ استوارِ فردوسیِ بزرگ، از گزندِ باد و باران و طوفانِ حوادث مصون مانده است.
استادِ عزیزِ ما!
شجریان جان
میهمان شدن در باغِ فردوسی در اندازهٔ هر کسی نیست، تو اما آن اندازه هستی و بیش از آنی، همان گونه که همولایتیِ عزیزت،
#اخوان_ثالث آن اندازه را داشت. خوش به حالِ شما که غیری در میانِ شما نیست.
#جویا_معروفی@jooyamaroofi1