📌پزشک یا سرباز؟! ▫️امروز - یکم شهریورماه - به یمن تولد ابن سینای طبیب، مقام پزشک و علوم پزشکی را گرامی می‌داریم. آمد ابن سینای طبیب چون ابن سینا فقط طبیب نبود، امروزه آراء و آثاری که در علم منطق دارد بسی وزین‌تر و گران‌تر از آنهایی است که در طب سنتی دارد؛ اما به هر حال در این روز ما از ایشان از آن رو که پزشک است، یاد می‌کنیم. ▫️در جهان سنت - یعنی قبل از مدرنیته و در قرون وسطی و حتی اسبق از آن - انسان با طبیعت بطور دائم در نزاع بوده و از آن می‌گریخته است، و چون طبیعت بنحو کامل بر او محیط بود، در خارج از ذهن هیچ مفری نداشت لذا بدون اینکه بخواهد یا بداند به درون ذهن خودش فرار، و درون‌گرایی می‌کرد. در ذهنش به موجودی متعالی پناه می‌برد که نه تنها رقیب قدر طبیعت، بلکه خالق آن بود. طبیعت زبان نمی‌فهمید اما خالقش چرا. می‌شد با خالق معامله کرد و امان گرفت. معامله این بود: ایمان بیاور و امان بستان. کلمه ایمان هم از ریشه «أمن» گرفته شده و عبارت است از: «خود یا دیگری را در امنیت و آرامش قرار دادن». مؤمِن هم اسم فاعل از ایمان است. در این دوران انسان نجات خود را در معامله و بده و بستان با خدا و انبیاء و ائمه و نمایندگانش می‌دید. برترینِ مقامها و پایگاه‌ها از آن خاخامها و کشیشها و آخوندها بود و علوم دینی هم در آن صدر جداول می‌درخشیدند. این زرهی بسیار قوی و نیرومند بود؛ انسان را از چنگ و دندان طبیعت وحشی و نفهم نجات نمی‌داد اما چنان فریبش می‌داد که گمان می‌کرد به مکان و مقری بسیار امن رسیده و نجات یافته است. این زره محافظ و این پناهگاه خودش به هیولایی عظیم و ترسناک مبدل شد که در کنار هیولای قبلی بی‌رحمانه به جان و معنای انسانها افتاد. این انسان کودک بی‌پناهی بود که با ظهور مدرنیته بسی به بلوغ نزدیک شد. در روزگار مدرن، انسان هنوز با طبیعت در نزاع است اما دیگر از آن به درون خود فرار نمی‌کند و هیولای درونی نمی‌آفریند. انسان مدرن به مدد فلسفه و فیزیک مدرن با هیولای بیرونی و هیولای درونیِ خود رویارو می‌شود، می‌جنگد و آنها را شکست می‌دهد. در جهان جدید برترینِ مقامها به دانشمندان علوم تجربی واگذار شده است و اکنون این علوم تجربی اند که در صدر نشسته اند. غایت قصوای جوانان سنتی ازدواج و تولید مثل و باقیات صالحات و تشبه به انبیاء و اولیاء خدا بود، یعنی همان معامله با خالق طبیعت وحشی. اما آرزو و آرمان جوانان جدید تحصیل در علوم پزشکی، داروسازی و مهندسی، و خریدن ماشین و سلاح و خلاصه مبارزه با و غلبه بر طبیعت متخاصم است؛ مبارزه‌ای بلاواسطه نیروهای ماورائی و غیر مادی. هیولای طبیعت در اشکال متعدد و متنوعی بر انسان تجلی و ظهور می‌کند. یکی از تجلیات و مظاهر سخت آن، بیماری است. در اینجا پزشکان سربازان خط مقدم جنگ با طبیعت اند. خیلی بیش از آن که تصور می‌کنیم پشتمان گرم است به پزشکان مدرن و نمی‌دانیم. چه بدانیم چه ندانیم چه بخواهیم چه نخواهیم در این جهان مدرن زندگیِ ما از صدر تا ذیل و من المهد الی اللحد (از گهواره تا گور) ابتناء و اتکاء دارد بر علوم مدرن و عالمان آنها؛ فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، اقتصاد و سیاست. ▫️این علوم سلاح و سپر انسان مدرن اند در جنگ با طبیعت، سلاح و سپری که جایگزین «کودک‌بودن» شده است. پونه مقیمی در «تکه‌هایی از یک کل منسجم» آورده است: «کودک‌بودن زمانی که کودک هستیم شبیه یک زره محافظ عمل می‌کند. این زره آرام‌آرام ما را با دنیای واقعی آشنا می‌کند، دنیایی که خیلی دلپذیر و ارضاءکننده برای یک کودک نیست. پس وقتی بزرگتر می‌شویم و آماده دیدن دنیای واقعی، این زره را باید از تن درآوریم... زرهی که قبل‌ترها به ما کمک می‌کرد تا با دردهایی روبه‌رو شویم و با دنیای واقعی کنار بیاییم، حالا خود درد دیگری شده است. زرهی تنگ، کوچک و غیر منطقی که لحظه‌ای نمی‌تواند بدون آسیب به ما در کنارمان باقی بماند. ماندن در نقش کودک همیشه ما را ناامید می‌کند، خشم‌هایمان بصورت غیر منطقی زیادتر می‌شوند چون در دنیای واقعی اتفاقاتی میوفتند که کودک نمی‌تواند درکشان کند در نتیجه عصبانی و کلافه می‌شود... برای یک بزرگسال مدتهاست که نجات‌دهنده در گور خفته، بهتر است اجازه دهیم فعلاً خفته باشد تا برویم و بدون رؤیا و توهم دنیا را کشف کنیم». 👩‍⚕💊روز پزشک را به همه پزشکان و انسانهای مدرن تبریک عرض می‌کنیم. @islie