معنا اندیشی

من منزلت و شهرت و مقامی ندارم که ترس از دست دادن آن را داشته باشم.
وابسته به هیچ طیف و حزب و گروه خاصِ اجتماعی هم نیستم.

نه توان و نه هم ظرفیت روحی این را دارم که در این سرزمین پر هرج و مرج و آفت زده به فکر رهبری، ساختن گروه، حزب یا بنیادی باشم.
و این را هم خوب می‌فهمم رژیم‌های مستبد تا جدا و تنها باشی وحشتی از تو ندارند.
با این عقاید و باورهایم در این اجتماع متعصب، مریدان و علاقه‌مندانی هم ندارم که اشتیاق هم‌نشینی و هم‌صحبتی با من را داشته باشند.

سال‌ها قبل پیش از آنکه شروع به نوشتن کنم، گاهی از ملال زندگی به تجسم تصویرِ خودم در کتابخانه‌ای کوچک و به نویسنده شدن پناه می‌بردم. رویایی که به جانم نشاط می‌بخشید.
من تصمیم خودم را گرفتم، اگر عمر و عافیت و روزگار و مجالی باشد، همین معلمی و نوشتن تا پایان این تاریک‌راه زندگی برایم کافیست.

دوست یا دشمن تشویش مرا نداشته باشید، من فقط یک فرد، یک آدمیزادِ تک‌افتاده‌یِ مشتاق به نوشتنِ افکار و احساساتم هستم.
همین!
که "انسان می‌تواند تنها باشد اما سردرگم و پریشان نباشد."

صبح پاییزی هرات و رفتن طرف مکتب..

https://t.center/homahemmat/3124

اخیرا خانم هما همت در کانال خود (معنا اندیشی) این‌گونه نوشته بود، که رشته شرعیات را در دانشگاه هرات به این دلیل انتخاب کردم که از تبعیض نسبت به زن در احکام اسلامی رنج می‌بردم و سپس در پی شناخت احکام زن ستیزانه اسلام در برابر آن طغیان کردم.
آقای نوروزی-در نوار صوتی پیوست- بر ایشان ایراد گرفته‌اند که چرا خوانش‌های بنیاد‌گرا و زن ستیزانه قرآن را مورد توجه قرار داده‌‌‌‌ای و سایر خوانش‌های عادلانه‌تر از قرآن مورد توجه‌ات قرار نگرفته است.
از آقای نوروزی می‌پرسم مگر طالبان و داعش چیزی جز نتیجه خوانش متفاوت از قرآن نیستند؟ مگر جمهوری زن ستیزانه اسلامی در ایران که هم مملکت را به فقر و فلاکت کشانده و هم منطقه را با خطر جنگ روبرو کرده است حاصلی جز نگرش و خوانش متفاوتی که از اسلام دارد نیست؟ و مگر نه اینکه متونی، آن‌هم مقدس و آسمانی و غیر قابل نقد که هر گروهی بتواند بر مبنای میل خود آن را تعبیر و تفسیر کنند، پیامدهای اسفبار انسانی ندارند؟
بله، می‌توان مرد بود و در امنیت و آسایش غرب نشست و از اسلام با خوانش متفاوت و ملایم‌تر سخن گفت و تماشاگر ظلمی باشیم که در سرتاسر تاریخ به نام اسلام بر زنان رفته و می‌رود و حتی به این نیندیشید که دینی را که از آن دفاع می‌کنیم نه انتخاب ما که همانند ملیت، جنسیت و وراثت بر ما تحمیل شده است.

چگونه می‌توان به صلح و عدالت در مکتبی امید بست که از روز تولدش تا کنون که چهارده قرن از آن می‌گذرد، مرد را بر جسم و جان زن حاکم کرده، احساس حقارت را در زنان نهادینه نموده و منزلت انسانی‌شان را زیر سوال برده؟ چگونه می‌توان به مکتبی امید بست که هنوز نتوانسته در هیچ مکان و هیچ زمانی برای مدت کوتاهی صلح را حتی بین پیروان خود آن‌چنان که خوش خوانشانی از قرآن مانند آقای نوروزی ادعا می‌کنند برقرار کند.
آقای نوروزی گرامی! میلیون‌ها زن مسلمان در سراسر جهان به دلیل ظلمی که به نام اسلام بر آنها می‌رود از اسلام گذشته یا حتی متنفر شده‌اند بدون اینکه مطلبی درج کنند و یا اینکه تریبونی برای بیان دردهایشان داشته باشند و یا اگر داشته‌اند محافظه کاری کرده و چیزی نگفته‌اند. به نظرم صداقت و شهامت خانم همت در این راستا ستودنی است.
هر کس خوانش خودش را درست می‌داند و خوانش‌های بقیه را غلط و چه کسی است که قضاوتش در مورد اینکه کدامین خوانش درست است مورد قبول همگان باشد.
با چنین دین و احکامی چه باید کرد!
برخی آن را کنار می‌گذارند و برخی مانند جناب نوروزی به عملی شدن خوانش‌های معتدل‌تری از آن امید می‌بندند.

با احترام
طاهره شیخ الاسلام

جناب نوروزی بزرگوار!
بله من مغلوب جو حاکم شدم.

از نوجوانی با طالبان و مردمی زندگی کردم، که خودم و تمام زنان اطرافم را ناقص العقل و الدین صدا زدند.
شما نواندیشان دینی مرد، خصوصا آنهایی که در غرب زندگی می‌کنید، آنقدر از جو و شرایط کشورهایتان دور و پرت شدید و به اقتضای جنسیت و احکام راحت و گشوده‌ای که به نعمت اسلام نصیب‌تان شده است، نمی‌توانید فشار روانی را که بنام دین بر زن خاورمیانه تحمیل می‌شود را بفهمید. برای بیشتر ما راهی جز عصیان نمانده است. پیش فرضم مشخص است، من نه تنها به اسلام بلکه به هیچ دینی باور ندارم.
البته اجباری نیست،
آنهایی که هنوز مهر و تعلق نسبت به دینی در وجودشان زنده است، سمت خوانش‌هایی بروند که شما فرمودید.
برای من که دیگر دین به هر شکل و نام و مفهوم بیرونی که داشته باشد، تمام شده است.

آیا اسلام، زن‌ستیز است؟

سخنان هما همت:«بارها گفتم: یکی از دلایلی که باعث شد دانشکده شرعیات را آن‌هم بعد از سر گذاشتن دوران سیاه طالبانی انتخاب کنم، رنجی بود که از تبعیض نسبت به زن در احکام اسلامی می‌‌بردم.
اسلام را تا جایی که توانستم شناختم و در مقابل بیشتر احکام زن ستیزانه‌اش طغیان کردم. …». به نقل از کانال معنا اندیشی.

و پاسخ دکتر نوروزی به ایشان:
هر کس آزاد است به هر چیزی معتقد باشد و نیز اعتقادش را فریاد بزند! ولی این خلاف روش علمی است که همه چیز را به طور بی‌پایه و درهم و برهم، در یک کاسه بسته‌بندی کنیم و برچسب منفی رویش بزنیم. انسان روشنفکر، باید دسته‌بندی درست و دقیقی داشته باشد!
احساس خشم متراکم ناشی از ظلم ارتجاع مذهبی، واکنش‌های عاطفی به حقی را برمی‌انگیزد، و این حالت برای عوام و یا جوان خام و کم‌مطالعه قابل درک است ولی از روشنفکران منصف غیرقابل پذیرش است!
اسلام، در خوانش درست قرآنی‌اش، معتقد به برابری زن و مرد، به عنوان انسان است. اگر خوانش دیگری غلبه دارد، این وظیقه ماست که با تلاش و ایثار و فداکاری، خوانش درست را ، در نظر و عمل، نشان دهیم.


@DrNoruzi
https://t.center/DrNoruzi

من سال‌هاست در بند هیچ دینی نیستم. و دیگر دغدغه دفاع از هیچ دین و کتاب مقدس و شخصیت و رهبر و قهرمان تاریخی را ندارم.

اما ایمانم به آن امر متعالی و ارزش‌های ناب انسانی پایدار مانده است.
همچنان نماز می‌خوانم، روزه می‌گیرم، بخاطر این‌که برایم روش و عادتی ذهنی، روانی شده که یاد آور ایمان و اخلاص و تواضعم در برابر آن قدرت ازلی است. پوشش مناسب در اجتماع را می‌پسندم چون آن را به نفع خودم یافتم، نه برای اینکه واجبی را بجا بیاورم و مستحق پاداش شوم و یا نماز و روزه و حجاب شرط ورودم به بهشت باشد.
که بهشت و دوزخ هر انسانی از همین اکنون و دنیایش ساخته می‌شود، آن‌هم تا جایی که در توان و ظرفیت دارد از تعلقات و اسارت‌های بیهوده‌ی مادی سبک‌بار شود.

با تربیت دینی‌‌ام و زیستن در چنین جامعه‌ متعصب و سنتی، رسیدن به چنین باور و ایمانی برایم آسان نبود. از آشفتگی‌ها و شک‌های جان‌فرسایی عبور کردم تا به دستش آوردم.
و هر چه می‌گذرد مفهوم تقدس بیشتر برایم رنگ می‌بازد، من به تقدس هیچ کتاب، پیامبر و شخصیتی باور ندارم.
همین که یک انسان موحد و اخلاق‌مدار باشم برایم کافیست.

تا اطلاع ثانوی من اینگونه‌ام!

@homahemmat

بارها گفتم: یکی از دلایلی که باعث شد دانشکده شرعیات را آن‌هم بعد از دوران سیاه طالبانی انتخاب کنم، رنجی بود که از تبعیض نسبت به زن با احکام اسلامی می‌‌بردم.
اسلام را تا جایی که توانستم شناختم و در مقابل بیشتر احکام زن ستیزانه‌اش طغیان کردم. بماند برای مصلحت و اینکه دوست دارم در وطن باشم باید تن به محافظه‌کاری بدهم.

https://t.center/khalajich

دو رمان مشهور(مادام بوواری و آناکارنینا)
وجه مشترکی دارند، و آن اینکه در آنها دو زن برای گریز از ملال زناشویی در جستجوی شوق و هیجان، اولی عاشق می‌شود و دومی به ابتذال و مصرف‌گرایی روی می‌آورد.
شوهران این دو زن اهل خیانت و هوس‌رانی نیستند، فقط برای آن تیپ زنان به شدت کسل‌‌کننده هستند.

فیلم آناکارنینا و مادام بوواری فقط سایه‌ای از آن دو کتاب را به تصویر کشیدند و اصلا نتوانستند محتوای فلسفی و روان‌شناختی آن دو رمان را نشان دهند.
جالب این است که در هر دو رمان مشهور تاریخ، زن خیانت کار به ورطه‌ای می‌رسد که دست به خودکشی می‌زند!
همیشه جرمِ خیانت برای زن سنگین‌تر از مرد بوده است.
در همین افغانستان مردانی را دیدم که عاشق شدند و به راحتی با زن دلخواه دوم‌شان ازدواج کردند و جامعه نه تنها آنها را پس نزده بلکه با داشتن مسولیت دو خانواده و فرزندان بیشتر اُبهت و قدرت بیشتری هم نصیب‌شان شده است.
منظور تشویق زن به خیانت نیست که اگر زنان هم مانند مردان تنوع‌طلب بودند، دیگر خانواده، تربیت، تمدن و بقایی برای جامعه‌ی بشری متصور نبود.

بیهوده نیست که روزی پزشک مردی از رمان خواندن زنش در هراس بود. چون زنی که کتاب خصوصا رمان می‌خواند، اهل سوختن و ساختن، بی‌‌مهری دیدن و همچنان ماندن در رابطه زناشویی نیست.
او حتما عصیان می‌کند، حتی اگر این عصیان او را به نابودی بکشاند.

ولی خواندن این رمان‌ها برای زنان واقعا عبرت‌آموز است. هر چه باشد نویسنده هر دو کتاب مرد هستند و هم‌جنسان‌شان را بهتر می‌شناسند که اینگونه زن را از به دام افتادن در هوس مردان آگاه می‌کنند!
شاید سقوط اخلاقی یک زن دردناک‌تر از یک مرد باشد!
گیج شدم. بگذریم. اصلا زن و مرد به عنوان دو جنسیت متفاوت قابل قیاس با هم نیستند! باید از این تقلا دست کشید.

@homahemmat

بهترین برنامه برای باز کردن فیلم (VLC) است. فیلمی هم که زیرنویس ندارد، از گوگل زیرنویس‌‌اش دانلود می‌شود.
در تلگرام هم ربات‌هایی است که می‌توانید زیرنویس هر فیلمی را در آن پیدا کنید و حتی در گوشی داخل همین برنامه VLC آن را به فیلم بچسبانید. البته من همه فوت و فن‌ها و پیدا کردن فیلم‌های دلخواهم را در تلگرام از استادم (تنهایی لیلا) یاد گرفتم.

https://t.center/jazireyeUPA

زیر نویس فیلم مادام بوواری

Madame Bovary (2014)
نسخه : 720p Blu-Ray | حجم : 800 مگابایت | انکودر : Ganool

نمی‌دانم تعداد دختران جوانِ وطنداری که اینجا را می‌خوانند چقدر است، اما از یک زنِ افغان که سه سال از نوجوانی‌اش در تاریک‌ترین دوره‌های تاریخ این خاک گذشت بخوانید.

وضعیت ما را تصور کنید که در شرایطی با طالب به سر بردیم، که حتی برقع پوش اجازه بیرون شدن بدون محرم شرعی را نداشتیم. کتاب خواندن، موسیقی شنیدن، رقصیدن، دور هم جمع شدن، فیلم دیدن، آراستن و زینت فقط در کنج خانه برایمان مقدور بود، آن‌هم برای گروه اندکی حتی از قشر شهری.
نمی‌خواهم مثل سخنرانان انگیزشی از سخت جانی دختران آن دوره یادی کنم که تنها زندگی و سرانجام شاعر فقید هرات، دوست و هم‌ مکتبی‌ام (نادیا انجمن) تصویری واضح و پردرد از روزگار دختران آن دوره است.

اما شاید اگر آن سال‌های سخت و طاقت فرسا را در سرزمینم زندگی نمی‌کردم، اکنون انسانی با این حجم از دغدغه‌‌‌های اجتماعی نبودم.
آن روزگار تاریک آن‌هم در نوجوانی که تازه شخصیت و منش آدمی شکل می‌گیرد، چشمانم را تیز و مرا محکم و با اعتماد به نفس کرد، طوری که بعد از آن هر جفایی که از آدم‌ها دیدم هضم آن برایم آسان‌تر شد.

اگر رشد و پیشرفتی هم داشتم مردان زندگیم نقش بزرگی در آن داشتند، آن‌هم بی‌تفاوتی!
هیچ‌کس به من دستوری نداد و یا راهنمایی‌ام نکرد که کدام رشته را بخوانم، کدام شغل را انتخاب کنم، با کی ازدواج کنم، چطور زندگی کنم.
و من همیشه در مقابل انبوهی از پرسش و چرایی و چگونگی زیستن به تنهایی راهم را با کتاب‌ها و مطالعه پیدا کردم.
اگر از من بپرسید ناجی‌ات در زندگی چه کسانی بودند، خواهم گفت: کتاب‌های خوب.

به قول ویلیام جیمز :
(اگر جوان‌ها می‌توانستند نیک دریابند که چقدر زود به بسته‌های متحرکی از عادات تبدیل خواهند شد، التفات بیشتری به سلوکشان وقتی هنوز در حالت شکل‌پذیری است نشان می‌دادند.)

@homahemmat

به جز همان ماه اولی که پنج سال قبل در اینجا همین ماه عقرب (آبان ۱۳۹۸) با زحمت شروع به نوشتن کردم، بعد از آن نوشتن برایم تبدیل به امری جاری و خودجوش و رهایی بخش شد که نیاز به تقلا و زحمت زیادی نداشت.
نوشتن مرا نسبت به واژه‌ها و طنین‌شان حساس‌تر از سابق کرد، تا جایی که گاهی مانند کودک خردسالی تا اندکی بلندتر با من صحبت می‌شد، بغض کرده و خودم را پنهان می‌کردم تا اشک‌هایم را نبینند.

همراه با نوشتن گریه کردن هم برایم آسان‌تر شده بود.
برایم جالب است برخی از یادداشت‌های اینجا را که با بغض و اشک نوشتم، آنقدر مورد توجه دیگران قرار می‌گرفت که فهمیدم اندوه نیز به اندازه شادی می‌تواند سازنده و تاثیرگذار باشد.

ولی دیگر مدت‌ها می‌شود با بغض در اینجا چیزی نمی‌نویسم، می‌گذارم هر گاه غوغای اندوه از سرم پرید و در جانم ته کشید، آنگاه بنویسم.
چون دیگر نمی‌خواهم با غم‌ها و زخم‌هایم سوژه‌یِ توجه‌‌ برای دیگری باشم. دوست دارم مرا با معناها و شادی‌هایی که در این برهوت محرومیت‌ها می‌سازم، بخوانند.
اما از روزی که محکم‌تر و از موضع مسلط‌تری می‌نویسم، بازخوردهای خوب کمتری هم دریافت می‌کنم.
انگار برخی از  ما دیگری را تا ضعیف و بغضناک باشد بیشتر می‌پسندیم، دلیلش را هم که می‌دانید؟!
آخر یک زن افغان، یک ضعیفه را چه به قدرت وخود سالاری!

من نسبت به وطنم تعصب ندارم، فقط دوستش دارم.
نمی‌توانم بدی وطن و مردمانم را بگویم. چون این خاک به اندازه‌یِ کافی دشمن و بدخواه داشته است.
برای همین، رویم را به سمت زیبایی‌هایش می‌چرخانم.
خصوصا سمت کودکان و شاگردانم.
وقتی صبح در کوچه‌یِ مکتب برای زودتر رسیدن به مکتب با هم مسابقه‌یِ دویدن می‌دهیم و همیشه من می‌بازم.

وقتی در کوچه و خیابان راه می‌روم و ناشناسی بی‌هوا، استاد صدایم می‌زند، می‌فهمم که در این اجتماع نگون‌بخت هویتی پیدا کردم.

وقتی پسرهایم را می‌بینم که برخلاف خیلی از نوجوان‌ها شاد هستند و از بی‌حوصله‌گی و شرایط شکایتی ندارند، می‌فهمم که مهارت خوب زیستن را یاد گرفتند.

گاهی آنقدر از زندگی و حس زنده بودن لبریز می‌شوم که دلم می‌خواهد آن را با تمام آدم‌ها تقسیم کنم.
و گاهی چنان تهی که برای خودم نیز چیزی باقی نمی‌ماند.
همه این‌گونه‌ایم! آدمیانی پیچیده در آه و دمِ گذشته و اکنون و آینده.
ضرورتی نیست که حسرت شرایط دیگران را بخوریم.
"ما نمی‌خواهیم خوشبخت باشیم، بلکه می‌خواهیم خوشبخت‌تر از دیگران باشیم."

در فیلم فلسفی "انواع مهربانی" از یورگوس، او ایده‌یِ مسیحای زن برای جهان مدرن را به چالش می‌کشد و مردود می‌داند.
اینکه قدرت دادن به زنانگی و زن نجات بخش دنیای مملو از شرارت و جنگ است.

به نظر من نیز بها دادن به جنسیت خاصی چون مرد یا زن بودن خودش نوعی تعصب و جزم اندیشی است.
ما زن‌ها نیز با عیوبی، چون ضعف در مدیریت احساسات، وحشت از تنهایی، بهای بیش از انداره به جسمانیت و زیبایی ظاهری‌مان و ثروت و تایید و توجه گرفتن از دیگری، موجودات بی‌نقص و کاملی نیستیم.

وقتی به زندگی‌های اطرافم نگاه می‌کنم، در برخی از آنها بار زندگی بیشتر بر دوش مرد و در برخی بر دوش زن است و هیچ برتری خاصی بر قابلیت‌ها و ظرفیت‌های یکی بر دیگری نمی‌بینم که اعتقاد به مسیحا بودن زن برای نجات جهان مدرن را بشارت دهد.

و اما دیدن فیلم دیگری بنام daddio برای زنان و دختران، خصوصا برای آنهایی که با مردان متاهل وارد رابطه می‌شوند، لازم است.
فیلم قابل تاملی بر بدبختی‌های خودخواسته‌یِ ما زنان است که شاید با آگاهی و اراده کمی از حجم این بلاهت‌‌ها کاسته شود.

به قول هنریک ایبسن
(هیچ مردی حاضر نیست شرف و آبروی خودش را فدای عشق کند!
این کاریست که صدها و هزاران زن کرده‌اند.)
حتی مولانای خودمان نیز اسطوره‌یِ مهرش زن نبود. گرچه عشق به هم‌جنس نیز خودش نوعی عشق ممنوع محسوب می‌شود، ولی با فضاحتِ عشق ممنوع به زنی قابل مقایسه نیست.
باز هم درودها بر شجاعت ابن عربی.

ممنون از لیلای نازنین برای پیشنهاد این فیلم در کانال بی‌نظیرش (تنهایی لیلا)
https://t.center/jazireyeUPA

Daddio (2023)
Dir: christy hall.