به لحاظ علمی در زمینه «باستان» مجله و انجمن باری ندارد. مقالاتی گهگاه درباره باستان منتشر میکند و در کنفرانسهایش به جهت جوری جنس و تزیینی گاهی استادانی خوشنام از حوزه ایران باستان به چشم میخورند. ایکاش به چشم نمیخوردند. به سهم خودم از عزیزان مطالعات باستانی ایران خواهش میکنم به این مجله و انجمن که هدفش چیز دیگریست اعتبار ندهند. مطالعات باستان پایه و پی فهم تاریخی و فرهنگی ماست. خوشبختانه در اینجا فضا کاملا علمی و «ایرانی» است و برای این دوستان مترقی جای کار ندارد. به این دلیل مقالات باستانی را به شکلی حاشیهای و تزیینی چاپ میکنند تا مقالات اصلی در مطالعات مترقی و پیشرو معاصر دیده بشود و کل مجموعه به شکل یک تن واحد جلوه بکند که پایههای باستانیاش استوار است. درحالیکه چنین نیست و مقالات دوره مدرن (پستمدرن در واقع!) کلا فاز دیگری دارند. عنوان کمبریج هم کاملا غلطانداز است. دانشگاه کمبریج این مجله را صرفا چاپ میکند و محتوای مجله و سیاستگذاریهایش ربطی به کمبریج ندارد.
در کل البته فضای مطالعات مدرن (بخوانید ضد مدرن) ایران در خارج از کشور فاجعه است. یادم نمیرود که وقتی میخواستم برای دوره دکتری در خارج اقدام کنم استاد بسیار فرهیختهای در ایران به من پیشنهاد کرد اگر فاند میخواهی برو دنبال موضوعات مدرن (باز تاکید میکنم بخوانید ضد مدرن)، که خب من طبق معمول حرف گوش ندادم، و پی و ریشه داشتن را به فاند داشتن ترجیح دادم. در این سالهای خارج از کشور به خوبی میبینم که عزیزان ایرانی طوری سراغ این موضوعات ایران معاصر میروند تو گویی جویندگان طلا به کالیفرنیا رسیدهاند! همه چیز حاضر و آماده است. مساله (بخوانید نامساله)ای در ایران مییابند و اگر نتوانستند از جنبشهای مترقی شرق و غرب عالم وارد میکنند و بعد آنرا ورز میدهند. یک مقدار در زمینه متد و روش باید رعایت کرد ولی به لحاظ محتوا دست باز است چون معلوم نیست مخاطب شما کیست؟ ایرانی است یا خارجی؟ ایرانی چرا باید درباره ماجراهای ریز دوره رضاشاه و محمدرضاشاه و جمهوری اسلامی انگلیسی بخواند؟ شاید هم بخواند ولی خیلی مهم نیست. چون حجم تحلیلها و تفسیرها در فارسی دهها برابر است. اما خارجی که احیانا آنرا بخواند چیزی از ایران نمیداند. حتی استادان خارجی مطالعات (ضد) مدرن ایرانی یک دهم یک ایرانی علاقهمند به این حوزه نمیدانند. پذیرش و گرفتن فاند در این زمینهها سخت نیست. البته اگر سختی خوابیدن در شب برای کسی که بابت چند هزار دلار/یورو به کشورش خیانت میکند را نادیده بگیریم. مخاطب این ارتکابات در واقع هیچکس نیست. اینها صرفا تولید میشوند برای تولید رفرنس و مرجع. به این ترتیب در زمان موعود به این آثار ضد ایرانی ارجاع داده میشود. حالا شما آن زمان بیا بگو آن مقاله در آن مجله روی هوا حرف زده!
خلاصه آنکه از عزیزان علاقهمند مطالعات باستان تمنا میکنم در انتخاب مجلات خارجی (بهخصوص مجلات ایرانیان مقیم خارج) دقت بفرمایند و نام فرخنده و پژوهش سودمند خود را ناخودآگاهانه به پای فاندخوارهایی که سرزمین پدریمان، یعنی مادرمان ایران را میفروشند، نریزند. بگذارید این عزیزان مطالعات (ضد) مدرن دور هم بنشینند. ما خرج بساطشان نشویم. ما که حریف این مدعیان روشنفکری نمیشویم حداقل به سفارش حافظ شیرین سخن عمل کنیم که «با مدعی مگویید اسرار عشق و مستی / تا بیخبر بمیرد در رنج خودپرستی»
پنجشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۳ سوربن - پاریس