گردهبرداریهایی که با آنها زندگی میکنیم (بخش ١)
«گردهبرداری» (ترجمۀ قرضی) به معنی ترجمۀ هریک از تکواژهای واژه یا عبارت زبان مبدأ به زبان مقصد است. گردهبرداری یکی از رایجترین روشهای واژهسازی در زبانهاست و برای نمونه، زبان آلمانی به داشتن شمار انبوهی واژه و عبارت گردهبرداریشده نامبردار است.
در کتابهای ویرایش زبانی به ده بیست واژه یا عبارتی که براساس فرایند گردهبرداری ساخته شدهاند اشاره شده و آنها را غلط دانستهاند. همین موجب شده برخی ویراستاران گردهبرداری را نادرست بپندارند (اینجا را ببینید). اگر برخی واژهها یا عبارتهای ذکرشده در کتابهای آموزش ویرایش را نادیده بگیریم، در فارسی «هزاران» واژه و عبارت گردهبرداریشده وجود دارد. بیشترِ این واژهها و عبارتها به قدری برای ما طبیعیاند که معمولاً متوجه نمیشویم از زبانی دیگر به فارسی ترجمه شدهاند.
در زیر، از میان «هزاران» عبارت، ١٠٠ عبارت را ذکر کردهایم:
آب آشامیدنی: drinking water
آخر خط: the end of the line
آدامس بادکنکی: bubble gum
آدمبرفی: snowman
آرامش پیش از طوفان: the calm before the storm
آرد سفید: white flour
آزادی بیان: freedom of speech
آزادی مطبوعات: freedom of the press
آزمون / امتحان رانندگی: driving test
آسایش خاطر: peace of mind
اتاق انتظار: waiting room
اتاق بازرگانی: chamber of commerce
اتاق فرمان: control room
اتحادیۀ صنفی: trade union
اتحادیۀ کارگری: labor union
اتوی بخار: steam iron
اجازۀ اقامت: residence permit
اجازۀ کار: work permit
اختلاف عقیده: difference of opinion
ادبیات تطبیقی: comparative literature
ارزش افزوده: added value
اسیر جنگی: prisoner of war
امید به زندگی: life expectancy
انتقال خون: blood transfusion
انجمن اولیا و مربیان: parent-teacher association
انفجار جمعیت: population explosion
انقلاب فرهنگی: cultural revolution
با آغوش باز: with open arms
بازار آزاد: free market
بازار سیاه: black market
بازار کار: job market
بازار مشترک: common market
بازچاپ: reprint
بازی دوستانه: friendly match
بحران مالی: financial crisis
بدون بهره: interest-free
بنگاه املاک: estate agency
بیماری جنون گاوی: mad cow disease
بیمۀ عمر: life insurance
پایگاه نظامی: military base
پرتقال خونی: blood orange
پردازش داده / اطلاعات: data processing
پرش طول: long jump
پزشک خانواده: family doctor
پشم شیشه: glass wool
پناهندگی سیاسی: political asylum
پوشش خبری: news coverage
پول پارو کردن: shovel up money
پول توجیبی: pocket money
تارهای صوتی: vocal cords
تأمین اجتماعی: social security
تب زرد: yellow fever
تب یونجه: hay fever
تبادل آتش: fire exchange
تبادل نظر: (an) exchange of views
تبعیض نژادی: racial / race discrimination
تجارت آزاد: free trade
تحصیلات دانشگاهی: university education
ترجمۀ آزاد: free translation
تشک بادی: air mattress
تعویض روغن: oil change
تفنگ بادی: airgun
تفنگ ساچمهای: shotgun
تقاضانامه: application form
توسعۀ پایدار: sustainable development
توصیهنامه: letter of recommendation
تولید انبوه: mass production
جاذبۀ گردشگری: tourist attraction
جراحی قلب باز: open-heart surgery
جشن تولد: birthday party
جعبۀ سیاه: black box
جلد سخت: hardcover
جلیقۀ ضدگلوله: bulletproof vest
جنایت جنگی: war crime
جهان سوم: the Third World
چای سبز: green tea
حرف آخر: the last word
حمام آفتاب: sunbath
زبالۀ هستهای: nuclear waste
ساختمان تجاری: commercial building
ساز بادی: wind instrument
طوفان شن: sandstorm
غلط املایی: spelling mistake
فضای باز: open space
کار دفتری: office work
کار گروهی: teamwork
کاغذ تحریر: writing paper
کبریت بیخطر: safety match
کشور درحال توسعه: developing country
مادون قرمز: infrared
ماورای بنفش: ultraviolet
مرد آهنین: iron man
مقر فرماندهی: command post
نمایندۀ انحصاری: sole agent
وقت آزاد: free time
هنرهای تجسمی: (the) visual arts
هوش مصنوعی: artificial intelligence
۱۴۰۰/۰۶/۰۹
▫️فرهاد قربانزاده
@azvirayesh