خسرو حکیم رابط

آنونس گفت و گو با خسرو حکیم رابط (نمایشنامه نویس و نویسنده)
گفت و گوی کامل با ایشان هم اکنون در سایت و کانال یوتیوب آرته

https://www.youtube.com/@artebox/featured
https://artebox.org/rabet-01

هنرمند زبان زمانه‌ی بی‌زبانان است.

خسرو حکیم رابط

https://t.center/hakimrabet

در بخشی از کتاب صوتی روز هفتم می‌شنویم:
«بیست روزی به نوروز مانده است. بیکارم. اتاقی‌گرفــته‌ایم در ((سَلسَبیل)). به رفقایی برمی‌خورم که کاری گیر آورده‌اند در ((شرکت روشنایی فروزان)).
چند نفری هستند؛ مهندسی و معلمی و کارگری و... کارشان نصب انشعاب برق است به خانه‌ها. دستمزد مشخصی ندارند؛ با نصب هر انشعاب ((انعامی)) می‌گیرند. شبِ عید است. مرا نیز به همکاری می‌پذیرند. قرار می‌شود از ((انعام‌ها)) چیزی هم به من برسد. ((انعام)) گرفتن برایم سخت است و تلخ. در زندگی بسیار تحقیر شده‌ام. اما حقارت را نپذیرفته‌ام. اختیارِ تحقیر دستِ خودم نبوده است، اما قبولِ حقارت؟
جنگ سختی درگرفته است بین من و خودم... سال نو و سفرهٌ خالی در آن کفهٌ ترازو، من و سربلندی و مادر در این کفه. مادر وزنهٌ سنگینی است. اگر بفهمد؟ اگر مرا در کوچه‌ای در زیرِ بارِ رکاب و نردبان و کیسهٌ گچ ببیند؟ آخر قرار شده است بارِ این دوسـتان را من بر دوش بکشـم. سهـم من از ((انعام)) در این ((بارکشی)) است. اگر مــادر ببیند، می‌میرد. بدبختی این است که محل کار نیز، همین محله است. چه بسا پیش آید که مجبور باشم نردبانم را چهارخانه آن سوتر از اتاقکِ مادر بکارم...  سرانجام زورِ فقر می‌چربد.
با اسم ((حسن آقا))، نردبان بر دوش، رکاب‌های سیم کشی بر شانه، کیسهٌ گچ زیر بغل، در کوچه پس کوچه‌های ((سلسبیل)).
هر انشعابی که وصل می‌شود: ((ببخشیدها... انعامِ بچه‌ها)). کم‌کم گوشم به این کلمه عادت کرده است. با این همه، قبل از این که کار به ((ببخشیدها...)) برسد، من بساط کار را جمع کرده و به آن سوترِ کوچه کوچیده‌ام.
شبِ عید است؛ خانه‌ها برق می‌خواهند. این بیست روز را شب و روز ((بار)) برده‌ام. بنا است که انعام‌‌ها جمع و قبل از تحویلِ سال تقسیم شود. قرارمان قهوه خانه‌ای در همان حوالی.
کمی زودتر از وقت، به قهوه خانه می‌آیم، می‌نشینم؛ منتظر... به لحظهٌ تحویل سال نزدیک و نزدیک‌تر می‌شوم. از رفقا خبری نیست.
گلولهٌ تحویل سال شلیک می شود،
آن آهنگِ نحسِ ساز و سُرنا و دُهُل نیز شلیک می شود،
تیرِخلاص را قهوه چی می زند:
سال تحویل شد.
تو خونه و زندگی نداری مرد؟»

خسرو تئاتر ایران از راز یک هنر شریف نوشت


خسرو حکیم رابط، هنرمند و مدرس باسابقه تئاتر که به تازگی ۹۴ ساله شده است، در نوشتاری از روز جهانی تئاتر و «راز این هنر شریف» گفت.
این هنرمند که بیشتر در زمینه نمایشنامه‌نویسی و فیلمنامه‌نویسی فعالیت دارد، در نوشتار خود که آن را در اختیار ایسنا قرار داده، چنین نوشته است:
«دوستی گله‌مند بود که چرا «روز جهانی تئاتر» و نه روز جهانی «بوکس»، «فوتبال»، یا مثلا «کنگ فو». فشرده بگویم این یک «جمال» است و آن یک «جدال».
من حدود دوهزار سال پیش، خواهر -  دختری -  داشتم به اسم «آنتیگون» که در یونان می‌زیست. هنوز و امروز، هرگاه که به او می‌اندیشم و به رنجی که می‌برد، بغض راه برنفسم می‌بندد. «آنتیگون» مرا و هستی مرا پیوند می‌زند با هزار دخترک دیگرم؛ هزاران «آنتیگون زمانه بیداد» در این سو و آن سوی جهان که «دست بسته، دهان بسته» برادری دارند، – برادرانی دارند  – افتاده برخاک، بی‌اذن سوگواری، بی‌اذن خاک‌سپاری
 -- و در همان حال و احوال‌ها -  هراسان وگریزان، هراسیده‌ام و گریخته‌ام، گریخته‌ام از جبر خدایان المپ اما سر انجام گرفتار آمده‌ام،
آلوده شده‌ام
نا خواسته جنایت کرده‌ام و سرانجام در جستجوی «خونی»
 به خود رسیده‌ام
خود را یافته‌ام و شناخته‌ام و به پادافره گناه ناخواسته و ندانسته
 به مجازات خود برخاسته‌ام
سوزن برچشم فرو کرده و خویشتن را کور ساخته‌ام.
 من «ادیپ بوده‌ام – شهریار زمانه خویش -
و اینک امروز، من، معلمی کوچک، اهل این زمانه، ساکن کره زمین
 درعین حال همان مردم
اگر بر صحنه باشم
 - و شما همان تماشاچی –
اگر به تماشای من نشسته باشید
من همان مردم
گریزان و هراسان  ، نه از جبر خدایان المپ
که از جبر زمانه
 زمانه‌ای که مرا تر دامن می‌خواهد
 دروغزن می‌خواهد و از خود بیگانه
من همان ادیپم
که با هزار پا از این جبر شوم درگریزم
اما زمانه، با هزار دست مرا به سوی این منجلاب فرو می‌کشد
من نیز ادیپ زمانه خویشم
 همدرد، همخون و همخانه،
 با هزاران ادیپ دیگر، دراین سو و آن سوی زمانه بیداد
من روسیه تزاری را هرگز ندیده‌ام
 ولی با چخوف به روسیه رفته‌ام، در ماجرای «باغ آلبالو».
با استریندبرگ، به سوئد رفته
 با ایبسن به نروژ، با اونیل به باراندازی در آن سوی دور آمریکا
با مخلوقات این نویسندگان زیسته‌ام
 درد هستی، مستی عشق و شوربختی آنان را گریسته‌ام.
از خود کرده‌ام.
 آنان اینک همبسته منند، از منند، و حتی خود من‌اند
و این است راز این هنرجلیل و شریف
تئاتر پلی است درمیان مجمع‌الجزایر پراکنده انسانی؛
 پلی برای شناخت، پیوند، تفاهم،
دوستی و همدردی
 در میانن ساکنان این مجمع‌الجزایر دور و نزدیک
پایداری این پل شریف و انسانی
وظیفه همه هنرمندان است
از این سو تا آن سوی جهان
و راستی را که چه پل و پیوندی شیرین‌تر از اینکه
 بانوی ابریشم‌باف اسکوی آذربایجان دیدار کند با
بانوی حصیر باف اهل زابل
و صیاد رنجدیده و بریده از دریای خزر
با ساکنان خسته و سوخته از آفتاب کویر
و معلم کوچکی چون من، اهل شیراز
 سرکی بکشد به خانه‌ای کاشانه‌ای، کارخانه وکارگاهی
در یزد؟
این است تئاتر، و این مائیم و شمائید مخاطبان تئاتر؛
مخاطبانی بیگانه با خون و جدال و خونریری
قبیله عاشقان، دردشناسان، دوستداران همدردی و همدلی
مخاطبانی چشم‌انتظار نویسندگان راستین خود
نویسندگانی به دور از ادا و اصول وبازی‌های بی‌بنیاد، بی‌درد، بی‌حرف،
 بی‌ریشه و اندیشه از یکسو.
یا سربراورده
 از اعماق خاک‌آلود، زنگ‌زده و رنگ باخته
بایگانی‌های مرده و بی‌مصرف
در دیگر سو.
این مائیم و شمائید
چشم‌انتظار نویسندگانی ایستاده بر سکوی هویت اقلیمی ـ  انسانی خود؛
زمانه خود
آری و باری زمانه خود!
انتهای پیام
 
 
 خبرنگار ندا آل سید طیب
 دبیر شیما غفاری
لینک کوتاه
برچسب‌ها:
روز جهانی تئاتر
خسرو حکیم رابط
isna.ir/xdQPnr