View in Telegram
ایشان درباره هر یک از اصطلاحات و موارد سخنرانیشان توضیحاتی ارائه دادند. در اینجا به اختصار گزارش می‌شود. **     ساختار سیاسی – نظامی     ساختار سیاسی، نظامی و حقوقی عشایر ترکمن با مفاهیمی چون یاشولی، توره، طوایف مقدس، قاضی، قان دوشر، کوچ، آلامان، آق اویلی، بگ، خان و ساخلو تبیین می شود. همچنین برای تبیین بهتر چگونگی کارکرد این مفاهیم بایستی واحدهای مکانی فوق خانوار که شامل اوبا و یورت می گردد را نیز در نظر داشت.     - یاشولی در میان عشایر ترکمن، تصمیمات اساسی ایل با توافق جمعی توسط «یاشولی»ها یا همان بزرگان ایل ( در معنی لغوی سالمند ) که «آق ساقال» ( ریش سفید ) نیز نامیده می شد، اخذ می گردید. پورکریم می گوید که این سرپرستان به رای مردان طایفه ها و تیره ها در مواقع مقتضی برای انجام وظایفی به این سمت گمارده می شدند ولی همان افراد می توانستند هر وقت که خواستند آنها را معزول نمایند. پورکریم فقدان تشکیلات فوق را با نحوه ی مالکیت زمین در ارتباط می داند و می نویسد که در ترکمن صحرا چراگاه ها که مهم ترین عامل کار و معیشت بود، به طایفه تعلق داشت و بخاطر همین شیوه ی تملک، آن نوع اشراف زادگی که در طوایف و ایلات دیگر کشور موجبات نفوذ و قدرت مطلق روسا و خوانین را فراهم کرده بود، در طوایف ترکمن بوجود نیامد. - سیستم توره     سیستم توره، سازمان باستانی غزان می باشد. در شعر ترکمنینگ ( از اشعار الحاقی مختومقلی فراغی )، آمده است «بگ، توره، آق ساقال یوردینگ ایه سی» ( بگ، توره، آق ساقال صاحبان سرزمین ) که نشان از جایگاه این سه منصب در بین اوغوزان و سپس ترکمن ها دارد.     بنا به نوشته ی یوسف حاجب، توره یعنی عدالت، درستی و مهربانی. اگر یک شیء روی سه پایه قرار گیرد، نمی افتد. هر سه پایه باید سالم باشد تا آن شیء محکم بایستد. اگر یکی از پایه ها معیوب باشد، دیگر نمی تواند بایستد و می افتد. بنظر می رسد که توره به عنوان یک قانون نانوشته، خود بخشی از «دأب däb » باشد. دأب مجموعه قوانین نانوشته ای است که ترکمن ها از آن پیروی و به شدت آن را حراست می کردند. - طوایف مقدس     طوایف مقدس با توجه به احترامی که داشتند، می توانستند به تنهایی یا با همراهی یاشولی ها در حل بسیاری از منازعات و اختلافات موثر باشند. مداخله ی آنان ممکن بود گاهی هم کارساز نباشد ولی در بیشتر اوقات جواب می داد و از این رو می توان آنها را به عنوان یکی از اهرم های سیاسی برشمرد. امروزه از نقشی که این گروه ها در میانجیگری بین طرفین اختلاف ( امروزه تحت عنوان بزهکار و بزه دیده ) دارند، با عناوینی مانند عدالت ترمیمی یاد می شود. - قاضی     قاضی ها در ساختار سنتی قضاوت و حل مناقشات در بین ترکمن ها حضور نداشتند و کلیه ی مخاصمات و اختلافات با پادرمیانی یاشولی ها و بزرگان طوایف مقدس حل می شد. ولی حکام خیوه و بخارا و ایران در بین ترکمن ها کسانی را به منصب قاضی می گماردند. قاضی ها معمولا دانش آموختگان دینی بوده و براساس شریعت قضاوت می کردند - قان دوشر     قان دوشر یا خویش خونی مفهومی است که یک مجموعه ی خویشاوند با مسئولیت بالا نسبت به همدیگر را تبیین می کند. در واقعآ قان دوشر یک مجموعه ی همگن نسبی در داخل لاکام است و شامل افرادی از یک گروه نسبی می گردد که تا هفت پشت پدری دارای نیای مشترک می باشند.    مهم ترین زمانی که قان دوشر خود را نشان می دهد، بعد از وقوع یک قتل نفس است. در یک قتل نفس، قان دوشرهای مقتول می توانند یک نفر از مردان قان دوشرهای قاتل را به عنوان مقابله بکشند.     بنظر می رسد که در قانون قان دوشر عموما افراد ضعیف تر متضرر می شوند چرا که اقویا توان بیشتری در جابجایی ( فرار) و مقابله دارند و لذا در جریان خونخواهی ها این ضعفا هستند که در معرض قتل قرار می گیرند. ولی در زمان های عادی، شاید بیشتر از هر کسی این قانون به نفع ضعیف ترهاست. چرا که این افراد که ممکن است آسیب پذیری بیشتری داشته باشند، بواسطه ی قانون قان دوشر و به جهت اینکه تنها نبوده و قان دوشرهایش پشت سر او هستند همانند سایر قان دوشرهایش در حاشیه ی امن قرار می گیرد.  - کوچ برای سازگاری سیاسی     کوچ نیز یکی از راه های مقابله با بحران است. جنگ ها و حتی حوادث طبیعی باعث کوچ ترکمن ها می شود. آیرونز حتی با استناد به همین ویژگی ترکمن ها، چمورهای یموت را نیز عشایر می داند او به این قضیه اشاره دارد که کوچ هم برای چمورها و هم برای چارواها هزینه ایجاد می کند. برای دام عشایر بهترین گزینه این است که جابجایی زیادی نداشته باشند چرا که در جریان این جابجایی ها، دام مقدار قابل توجهی از وزن خود را در اثر تحرک از دست می دهد. نگهداری دام کار برای کوچ نیز یک هزینه ی دیگر است. این امر بویژه برای ترکمنان چمور قابل توجه است. لذا اینکه چرا ترکمن ها این هزینه را می پرداختند قابل بررسی است.
Telegram Center
Telegram Center
Channel