نام شهر تاریخی #گرگان(جرجان) در شاهنامه فردوسی
#جلال_خالقی_مطلق در پژوهشی ماندگار و بی نظیر، شاهنامه را در #هشت_دفتر تصحیح کرده است. بر مبنای تصحیح او، نام #گرگان در دفترهای زیر آمده است:
🟣🔵🔴 #دفتر_یکم
🔷 پشنگ، بعد از شنیدن مرگ منوچهر شاه ایران، اغریرت و افراسیاب را از مسیر دهستان و #گرگان به جنگ ایران می فرستد :
دل شاد بر سبزه و گل برید
سپه را همه سوی آمل برید
دهستان و #گرگان همه زیر نعل
بکوبید وز خون کنید آب نعل
(ص ۱۰۶)
🟣🔵🔴 #دفتر_چهارم :
🔷 پاسخ کیخسرو به نامه گودرز در جنگ یازده رخ:
بفرمایم اکنون که بر پیل، کوس
ببندد دمنده سپهدار، طوس
دهستان و #گرگان و آن شهر و بر
بگیرد، برآرد به خورشید سر
من اندر پی طوس با پیل و گاه
بیایم به یاری به پشتِ سپاه
(ص ۶۶)
🟣🔵🔴 #دفتر_ششم
🔷 حرکت بهرام گور از مسیر #گرگان به سوی خاقان چین که به مرو حمله کرده بود:
چو آگاهی آمد به بهرامشاه
که خاقان به مروست و چندان سپاه
همی راند لشکر چو از کوه سیل
به آمل گذشت از ره اردبیل
از آمل بیامد به #گرگان رسید
همی درد و رنج #بزرگان کشید
ز #گرگان بیامد به شهر نسا
یکی رهنمون پیش پر کیمیا
به کوه و بیابان و بیراه رفت
شب تار و روز بیگاه رفت
(صفحات ۵۲۹_۵۳۰)
🟣🔵🔴 #دفتر_هفتم
🔷 حضور انوشیروان در گرگان زمین:
از این گونه لشکر به #گرگان کشید
همی تاج و تختِ بزرگان کشید
چنان دان که کمّی نیاید ز داد
هنر باید از شاه و رای و نژاد
ز #گرگان به ساری و آمل شدند
به هنگام آواز بلبل شدند
(ص ۱۱۱)
🔷 لشکر کشی انوشیروان به جنگ خاقان چین از مسیر #گرگان :
یکی لشکری سوی #گرگان کشید
که گشت آفتاب از جهان ناپدید
بیاسود چندی ز بهر #شکار
همی گشت در کوه و در مرغزار
به سُغد اندرون بود خاقان که شاه
به #گرگان همی رای زد با سپاه
(ص ۲۴۷)
سپهدار خاقان به دستور گفت
که این آگهی خوار نتوان نهفت
شنیدم که کسری به #گرگان رسید
همه روی کشور، سپه گسترید.
(ص ۲۴۸)
🔷 خاقان چین دختر خود را برای پیوند با انوشیروان، به همسری او در می آورد و این عروس #چینی از مسیر گرگان و بسطام، با جشن و سرور به سوی انوشیروان برده می شود:
ببستند آذین به شهر و به راه
درم ریختند از برِ دختِ شاه
به آموی و راه بیابان مرو
زمین بود یکسر چو پرّ تذرو
چنین تا به بسطام و #گرگان رسید
تو گفتی زمین، آسمان را ندید
از آذین که بستند بر #شهر و #دشت
به راهی که لشکر همی برگذشت
(ص ۲۷۴)
به نخچیر چون او به #گرگان رسید
گشاده کسی روی خاقان ندید
بشد خواب و خورد از سواران چین
سواری نبرداشت از اسپ، زین
(ص ۲۷۶)
به تخت آمد از جایگاه نماز
ز #گرگان به رفتن گرفتند ساز
برآمد خروشیدن گاودم
ز درگاه و آواز رویینه خم
(ص ۲۷۹)
گفتار اندر توقیعات نوشین روان:
دگر موبدی گفت: انوشه بدی
به داد و دهش نیز توشه بدی
#سپهدار_گرگان برفت از نهفت
به بیشه اندر آمد، زمانی بخفت
بنه برد ازو گیل و او برهَنه
همی بازگردد ز بهر بنه
به توقیع پاسخ چنین داد باز
که هستیم از آن لشکری بی نیاز
( ص ۳۹۱)
🟣🔵🔴 #دفتر_هشتم
فرستاده چون در خراسان رسید
به درگاه مردِ تن آسان رسید
بگفت آنچِ فرمان پرویز بود
که شاهی جوان بود و خون ریز بود
چو گُستهم بشنید، لشکر براند
پراکنده لشکر همه بازخواند
چنین تا به #شهر_بزرگان رسید
ز ساری و آمل به #گرگان رسید
(ص ۲۲۰)
فرخزاد هرمزد لشکر براند
از #ایران جهاندیدگان را بخواند
همی رفت با ناله و درد شاه
سپهبد به پیش اندرون با سپاه
چو منزل به منزل بیامد به ری
برآسود یکچند با رود و می
ز ری سوی #گرگان بیامد چو باد
همی بود یک هفته ناشاد و شاد
ز #گرگان بیامد سوی راه پُشت
پر آژنگ رخساره و دل درشت
(ص ۴۳۸)
از #گرگان تا #توس
میراث جهانی #شاهنامه_فردوسی
میراث جهانی #زبان_فارسی
🟢🟢 #گرگان در #شاهنامه فردوسی
🟣🟣 #گرگان #شهر_بزرگان
روز بزرگداشت #فردوسی و پاسداشت زبان فارسی خجسته باد.
#گرگان(جرجان) ؛ #ققنوس_ایران
#گنبد_کاووس ؛ #نگین_دشت_گرگان
@gorgan_ghoghnoos
✅ ا. خسروی