مشهد امام علی (ع) در «مَعَرَّة مِصرین»، یادمان کهن شیعی «مَعَرّة مِصرین»، شهر کوچکی است در حدود 11 کیلومتری شمال «اِدلِب» (مرکز استانی به همین نام در شمال سوریه). قدمت آن به پیش از اسلام برمی‌گردد و در سال 16ق توسط مسلمانان، آن را به فرماندهی ابوعبیدة بن جرّاح (درگذشته 18ق) فتح کردند. این شهر در گذشته از شهرهای شیعه‌نشین منطقه بوده است، ولی امروزه شیعیان در آن اقلیتی بیش نیستند و تعدادشان از چند هزار تن فراتر نمی‌رود. در محله شیعه‌نشین معرة مصرین، زیارتگاهی با قدمت هزار ساله وجود دارد که نزد اهالی منطقه، به «مشهد امام علی (ع)» شناخته می‌شود. این زیارتگاه میان قبرستان قدیمی کوچکی قرار دارد که با دیواری سیمانی احاطه شده است. ساختمان مشهد نسبتاً ساده‌ای و شامل شبستان کوچکی در سمت جنوب و صحن کوچکی در سمت شمال است. ورودی بنا در میان ضلع شمالی صحن قرار دارد و شبستان دارای گنبد نیم¬کره‌ای است. ساختمان مشهد بیشتر به یک مسجد کوچک و ساده شباهت دارد و با بنای مسجد و مقام ابراهیم خلیل (ع) در قلعه حلب، از آثار دوره «بنی‌مرداس»، قابل مقایسه است. بر سردر بنا، سنگی وجود دارد که حاوی نقوش هندسی اسلامی است. در بالای این نقوش، سنگ‌نوشته‌ای در چهار سطر به خط کوفی بدون نقطه وجود دارد و بازگوکننده آن است که این زیارتگاه را «سلطان بن ابراهیم بن علی» در سال 426ق ساخته است. این تاریخ، مصادف با دوره حاکمیت امیر «شبل‌الدوله نصر بن صالح بن مرداس» (420-429ق) بر منطقه است. متن کتیبه چنین است: [سطر 1] بسم الله الرحمن الرحيم، لا اله الا الله، محمد رسول [سطر 2] الله، علی ولی الله، صلی الله عليهما، هذا مشهد امير [سطر 3] المؤمنين علی ابن ابی طالب بناه سلطان بن ابراهيم بن علی [سطر 4] فی سنة ست وعشرين واربعمائة در سمت چپ ورودی، کتیبه دیگری در سه سطر و دو ستون وجود دارد که بر اساس آن، «جمیل رحّال»، رئیس کمیته اوقاف شیعه معرة مصرین، این مشهد را در سال 1378ق بازسازی کرده است. متن کتیبه چنین است: بسم الله الرحمن الرحيم | جُدّد هذا المشهد بتوفيق الله تعالی | بمساعي جميل رحّال رئيس لجنة اوقاف الطائفة | الجعفرية في معرتمصرين سنة 1378 در منابع تاریخی به این زیارتگاه اشاره‌ای نشده است و امروزه اهالی منطقه از سبب پیدایش و بنای آن و نوع ارتباط آن با حضرت علی (ع) اطلاعی ندارند. در منابع نیز از حضور امام علی (ع) در این منطقه سخنی به میان نیامده است. شاید بتوان گفت که این مشهد، بر مبنای رؤیت حضرت علی (ع) در خواب، در محل زیارتگاه ایجاد شده است. این‌گونه زیارتگاه‌ها، به‌طور گسترده در قرون چهارم تا ششم هجری، به ویژه در شام و مصر، وجود داشته است. به هر حال، این زیارتگاه را باید از کهن‌ترین بناهای یادمانی شیعه به شمار آورد که تا دوره اخیر ـ و احتمالاً به شکل اولیه خود ـ باقی مانده؛ و سنگ‌نوشته سردر آن نیز از کهن‌ترین کتیبه‌های شیعی است که به دست ما رسیده است. (عکسها از نگارنده، به تاریخ 28-8-1383شمسی) http://islamicshrines.net/?p=428 https://t.center/ganjineh_channel