در مقالۀ «نقدی بر تصحیح کلیات عبید زاکانی ...» که اخیراً منتشر شده است، گفتهام که چگونه دکتر محمدجعفر محجوب، با استناد به نسخۀ محفوظ در تاجیکستان که طی سالهای 805ق تا 807ق قلمی شده و اقدم منابعی است که اشعار عبید زاکانی را دارد، به اشتباه 13 غزل را وارد دیوان عبید کرده است؛ غزلیاتی که در واقع متعلق به رکن بکرانی است.
ایضاً طبق نتایج به دست آمده در این تحقیق، عبید، غزل بدون تخلص نسروده است؛ لذا، به احتمال قوی، غزلی دیگر که با استناد به چاپ اقبال وارد تصحیح محجوب شده نیز از عبید نیست.
طبق شواهد موجود، خواندن و تصحیح اشعار عبید از هامش نسخۀ تاجیکستان برای محجوب مشکل بوده و در عین اینکه اشعار رکن را از متن نسخه به عبید نسبت داده، به اشعار مسلّمِ عبید در حواشی نسخه بیتوجه بوده است. چه بسا در بخشهای دیگر کلیات عبید در این تصحیح نیز چنین کرده باشد.
میافزایم، در تصحیح دیوان رکن بکرانی، که اخیراً منتشر شده است، کشف تداخل 13 غزل از رکن در دیوان عبید، جزو یافتههای مصححان دیوان نبوده است.
«گزارش میراث»، دو شمارۀ ۹۷-۹۶، پاییز و زمستان ۱۴۰۰ [انتشار: تابستان ۱۴۰۲] صص 79-83.
*
https://t.center/gahnameyeadabi