بسم الله الرحمن الرحیم
✍#خلاصه نکات مطرح شده در
#جلسه_سوم درس گفتارهای نظری_کاربردی درباره عدالت اجتماعی
🗓۱۳ مهر ۱۴۰۰
📌 جلسه سوم🔸 جامعه مطلوب از نظر عدالت اقتصادی به گونهای است که
بهرهمندیها از کار باشد و کار هم موجبات بهرهمندی شود. البته کار سودمند و فایده رسان منظور است. بورس بازی و اختلاس و... کار سودمند نیست.
خب پس نشانه جامعه مریض این است که کسی که بیشتر کار مفید میکند رتبهاش پایینتر است. این نتیجهگیری از آنجا میآید که میگوییم واحد اصلی و آنچه اصالت دارد کار است نه ارث و خرید و فروش!
خب وقتی این را قبول کنیم استثمار مردود میشود. استثمار یعنی کسی دیگر کار کند ولی میوهاش (ثمرش) را کس دیگری ببرد.
🔹 مالکیت:واحد اول مالکیت چیست؟ خب ما یک مالکیت حقیقی داریم که درباره خداوند بحث میکنیم. از آن طرف بسیاری از مالکیتها اعتباری است یعنی نسبت من به خیالم مانند نسبت من به کتابم نیست. خیال واقعا جزوی از من است و من مالک آن هستم اما کتاب اعتبارا مال من است.
حالا میگوییم واحد این مالکیت کار است. کار دو نوع است:
۱-یا صنعت است مثلا من خانهای می سازم.
۲-ریاضت است مثل ماهی را صید می کنم.
پس عقلا همه قبول میکنند اگر کسی این ماهی را شکار کرد نسبت به مالکیت آن ارجح است به کسی که در خانه خوابیده بود. بازار و خرید و فروش و... اصالت در مالکیت ندارد. خب حالا چه شد که این نتیجه عقلی که ما گرفتیم در جامعه اینطور نیست؟
🔸کارگر:کارگر کیست؟ در واقع کسی است که خودش را اجاره میدهد. شما یک وقت خودرو خود را اجاره میدهید و در ازای آن پول میگیرید یک وقتی میگویید من و وقتم در اختیار فلانی در ازای آن دستمزد میگیرم.
حال با این تعریف برای کارگر دو نکته قابل ذکر است:
اولاً بسیار
در روایات مضمون و مکروه است که میفرماید بین خود و خدا در رزق و روزی فاصله قرار ندهید؛ یعنی رزق خودت را مستقیم بگیر نه اینکه از کارفرما بگیریی. اما با این حال نکته مهم این است که کارگری از قدیم بوده است مثلاً حضرت موسی در قبال مهریه دختر شعیب خودش را شش سال اجاره میدهد.
نکته دوم اتفاقی است که در دوران سرمایهداری افتاده است.
"افزایش بسیار زیاد کارگران و ایجاد طبقه کارگر"در روایتی است که از امام صادق سوال میکنند شما فرمودید اجاره نفس مذموم است اما سود آن از تجارت بیشتر است، حالا حکم چیست؟ خب وقتی سود کارگری بیشتر است معلوم است کارگر کم است! حال این تغییر در تاریخ چطور اتفاق افتاد؟
🔹 تاریخچه ایجاد طبقه کارگر: از زمان نظام فئودال شروع کنیم؛ در این دوران به این صورت بود که رابطه ارباب-رعیتی حاکم بود زمین از ارباب بود و رعیت نسل اندر نسل در این زمین کار میکرد و در ازای آن سرپناه و خورد و خوراک میگرفت.
این رابطه ضمیر از اجاره نفس است. چون در ازای کار خود دستمزد نمیگرفته است بلکه به صورت یک سبک زندگی نسل اندر نسل بوده است. در این رابطه و این وضعیت تجارت محدود بود. هر اربابی با زمین بزرگ خود نیاز خود را تامین میکرد مازاد آن را به زمینهای اطراف میفروخت یعنی تجارت زیر سایه کشاورزی بود.
اما با پیشرفت صنعت کشتی سازی به خصوص در انگلستان، دسترسیها و راهها بیشتر شد. یعنی به جای آنکه مازاد کشاورزی برای تجارت برود، تجارت تعیین میکند کشاورز چه چیزی را بکارد. در این وضعیت ارباب هم در حرکتی که به نهضت حصار کشی معروف است رعیت را اخراج میکند. زیرا سود تجارت بیشتر است. اینجا رعیت است که گروه گروه کارگر میشود و عقد اجاره میبندد؛
پس طبقه کارگر زاییده سرمایه داری( غلبه تجارت بر کشاورزی) است.🔸 توجه به کارگر در انقلاب اسلامی:حال شما این را بیاورید در انقلاب اسلامی که امام خمینی(ره) ابتکار حداقل دستمزد را به کار میبرد. طبق شریعت عقد اجاره بین کارگر و کارفرما است و با رضایت دو طرف. اما امام میگوید دولت هم بیاید به عنوان طرف
سوم وارد شود. چرا؟ چون ۱۱ میلیون کارگر داریم و ۲۰۰هزار کارفرما. در این شرایط کارفرما دست بالا را دارد، پس دولت وارد میشود برای حمایت از کارگر، هرچند در واقعیت برعکس میشود زیرا کارفرما دولت را اینطور تهدید میکند که اگر دستمزد بالا رود ما ورشکست میشویم. در نهایت رشد اقتصادی کارنامه دولت خراب میشود. این یک تله سیاسی است زیرا تنها ۸ درصد هزینهی کارفرما دستمزد کارگر است اما آن را ۸۰٪ جلوه میدهند.
🔸تشکل مردمی فتیه
🔸✅➡️ @fetye_ir