چه کسی راست می‌گوید؟ رسانه‌ها و جهت‌دهی افکار عمومی در دنیای امروز دولت‌های رقیب بدنبال کنترل افکار عمومی از طریق حضور موثر درشبکه‌های اجتماعی بعنوان رسانه‌های نوظهور هستند. برای نمونه، روسیه با حضوری موثر در فیسبوک توانست در آخرین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به نفع دونالد ترامپ ایفای نقش کند (۱). کاربران بالای شبکه‌هایی نظیر فیسبوک و توییتر در آمریکا یا تلگرام در ایران امکان بررسی نظرات، ایده‌ها و جهت‌دهی به جامعه را فراهم می‌کند. در انتخابات قبلی آمریکا شرکتی به نام کمبریج آنالیتیکا باخرید داده‌های افراد شبکه و بررسی آنها به رئیس‌جمهور کنونی آمریکا مشاوره داد (۲). پس از افشای این دخالت‌ها، مارک زاکربرگ مدیر فیسبوک در کنگره آمریکا حاضر شد و وعده داد با ساز و کارهایی از داده‌های کاربران محافظت کند (۳). همچنین با اصلاح نحوه فعالیت افراد و گروه‌ها در این شبکه، جریانات وابسته به دولت‌های خارجی را حذف کند. اخیرا فیسبوک اعلام کرد ۳۲ شناسه کاربری را به ظن ارتباط با عوامل روسیه مسدود کرده است (۴). در تحولی مشابه چندی قبل توییتر از حذف شناسه‌های کاربری با منشا روسی و کارکرد مشابه خبر داد (۵). آنطور که تحقیقات نشان داده عوامل روسی شناسه‌های خبری ظاهراً محلی می‌ساختند و در دوره‌ای زمانی با پخش اخبار درست اعتماد مخاطبان را جلب می‌کردند و دنبال‌کننده‌های خود را افزایش می‌دادند تا در زمان مقتضی با پخش اخبار جهت‌دهی شده در خدمت هدف اصلی قرار بگیرند. اما آیا این تنها روسیه است که به این روش به دنبال اثرگذاری در سیاست داخلی آمریکا است؟ در ایران و روسیه تلگرام با محبوبیت بالا نقشی مشابه فیسبوک و توییتر در آمریکا پیدا کرده‌است. در حالی که فیسبوک و توییتر با حذف شناسه‌های کاربری موثر که از دولت‌های رقیب آمریکا خط می‌گیرند از فعالیت تخریبی آنها جلوگیری می‌کنند، دولت‌های روسیه و ایران که توان حذف شناسه‌های کاربری که در خدمت رقبای آنها هستند را ندارند به فیلتر کردن کل شبکه روی آورده‌اند. چیزی که از جانب دول رقیب بعنوان سانسور و مقابله با آزادی اطلاعات تبلیغ می‌شود. در این میان رسانه‌هایی نظیر بی‌بی‌سی فارسی با سرمایه‌گذاری و ساخت برنامه‌هایی بعضا مفید به همراه خبررسانی نعل‌ومیخ‌وار و با استفاده از کادری حرفه‌ای توانسته در طول سالیان، اعتماد بخش زیادی از مخاطبان ایرانی را به خود جلب کند و در مواقع مقتضی در خدمت منافع خارجی قرار بگیرد. نمونه افشا شده این کارکرد کودتای ۲۸ مرداد است (۸-۶). نحوه پوشش خبری و گزارش و تحلیل این رسانه از وقایع ایران نمونه دیگری است که به باور نگارنده امروز در دستور کار این رسانه قرار گرفته است. تکمیل حلقه مهمی از پروژه بی‌ثبات‌سازی ایران که خودِ بی‌بی‌سی در خبری به نقل از رویترز منتشر کرد (۹). در این خبر البته نامی از بی‌بی‌سی نیست. همچنان که کودتای ۲۸ مرداد نیز تا یک دهه قبل تنها به عوامل آمریکایی منتسب بود. متاسفانه در نبود رسانه‌های معتبر و منصف داخلی که منافع ملی را نمایندگی کنند حتی کانالی تلگرامی و وابسته‌ هم توانسته در هدایت افکار جامعه نقش بازی کند. ردپای این فعالیتهای تخریبی رسانه‌ای را می‌توان در تشویش اذهان ایرانیان و وضعیت بازار ارز و طلا دنبال کرد (۱۰). روندی که اگر در کنار اصلاح کاستی‌ها و مبارزه با فساد به درستی مدیریت نشود می‌تواند منجر به ناآرامی‌های بیشتر شود. نویسنده: #داود_ابراهیمی برچسب‌ها: #بی‌بی‌سی #تلگرام #فیسبوک #توییتر #رسانه https://goo.gl/n5pRba منابع: (۱) https://goo.gl/w8nKmN (۲) https://goo.gl/3R5pKJ (۳) https://goo.gl/9ErtKP (۴) https://goo.gl/TuHzAF (۵) https://goo.gl/BWtoUX (۶) https://goo.gl/agv4Q8 (۷) https://goo.gl/iiu56j (۸) https://goo.gl/9QUEhW (۹) https://goo.gl/QGKX9x (۱۰) https://goo.gl/qpB7mF مطالب مرتبط: (۱) https://goo.gl/j2w8uQ (۲) https://goo.gl/hp9shA @FarangUnretouched