🌷رقص واژه‌ها🌷

از مدرسه تا خونه رو تکرار بود …

خوانش درس آزاد
کلاس 7/1
03/08/21

.

خوشم به گوشه‌نشینی، جهان به هیچم نیست!
به حالِ خویش خوشم، بزمِ خان به هیچم نیست!

خوشم به مسند "مستی"، خوشم به دولت "می"
طلایه‌داری نودولتان به هیچم نیست!

چنان ز وسعت مشرب بریده‌ام که مگو!
کَرَم؛ که غلغله‌ی این و آن به هیچم نیست!

چنان به کنج تغافل خزیده‌ام که مپرس!
چه بگذرد، چه بماند، "زمان" به هیچم نیست!

یکی‌ست گرمِ خرید و یکی‌ست گرمِ فروش
منم که مشغله‌ی این دکان به هیچم نیست!

چه غم که بر دل دشمن نشست یا ننشست؟!
پرید تیرم و اکنون نشان به هیچم نیست!

اگرچه داغِ ستمدیدگان به جانم هست،
ولی شکوه ستم‌پیشگان به هیچم نیست!

برو به گوشِ نصیحت‌کنانِ من برسان
که خواب رفته‌ام و کاروان به هیچم نیست!



#مرتضی_لطفی


@raghsevazheha2

.
کجا واجورمش وختی که با طیاره رفته؟!

#حیدو_هدایتی
#مرتضی_لطفی
@mortezalotfi65

اریک فروم در کتاب "داشتن یا بودن" توضیح می‌دهد که:

ما آدم‌ها به جای آنکه زندگی کنیم و باشیم، فقط در حال جمع کردن و "داشتن" هستیم.
ما به پدیده‌ها به چشم مایملک نگاه می‌کنیم و به آنها چنگ می‌زنیم تا پیش خودمان نگه داریم.

ما به جای آنکه دنبال دانستن (ادراک وجودین) باشیم، دنبال جمع کردنِ اطلاعات (فهم ذهنی) هستیم.

به جای آنکه از پول لذت ببریم،
دنبال ذخیره کردن برای آینده هستیم.

به جای آنکه به بچه‌هایمان فرصت حضور و زندگی کردن بدهیم، سعی می‌کنیم مثل یک دارایی آنها را در کنترل داشته باشیم تا آنطور که ما می‌خواهیم زندگی کنند و به آنچه ما باور داریم، ایمان بیاورند.

به جای آنکه از لحظه‌ای که در آن هستیم لذت ببریم، سعی می‌کنیم با عکس گرفتن، آن لحظه و خاطره را همیشگی و تصاحب کنیم.
دوست داریم همیشه جوان بمانیم و سالم، دوست داریم وسایلی که به ما مربوط است، نو و سالم باقی بمانند. در همه این‌ها ما دنبال "ثبات" و "قرار" هستیم، و از این بابت متحمل اضطراب و رنج می‌شویم.

در حالی‌که در دنیا هیچ چیز ثبات و قرار ندارد، هیچ چیزی "همانطوری که هست باقی نمی‌ماند" و این قانونی است که ما مدام آن را از یاد می‌بریم. اگر شهامت داشته باشیم و این قانون را بپذیریم که دنیا بی‌ثبات است و هیچ چیز پایدار نیست، به آرامش بزرگی می‌رسیم.

اورد زیر تیغم و از ننگ‌خون نریخت
خود را بدین بهانه جوانمرد کرد و رفت


#طالب_آملی

@raghsevazheha2

سپاس از لطف استاد برزگر عزیز🥰

‍ ‍ بی تو برای خلق اثر کم می‌آورند
شب‌های شهرزاد سمر کم می‌آورند

آنان كه روى روسرى‌ات شرط بسته‌اند
وقت نظر به موت سپر كم مى‌آورند

پيش نگاه ِ ازبن دندان كشنده‌ات
هم قهوه‌هاى تلخ قجر كم مى‌آورند

باران که می‌زند به دل شیروانی‌ات
گيلانيان ترانه‌ى تر كم ‌مى‌آورند

شيرين اگر تو باشى و حكم جنون دهى
فرهادو كوه و تيشه مگر كم مى‌آورند؟

در منتهى اليه سراشيب خنده‌ات
روح القدس پدر و پسر كم مى‌آورند

تو سبز ممتدى و صنوبر كشانِ باغ
در فصل قتل عام تبر كم مى‌آورند

طرحى بكش براى رهايى از اين قفس
وقتى پرنده‌ها همه پر كم مى‌آورند

#فاطمه_مشاعى
@raghsevazheha2

🎤 : #محمدبرزگر
@sedavazhe

Instagram 👇🌹

Mohammad.barzegar238

نظر یکی از همراهان گرامی کانال:


این واژه درست است و پیش‌تر هم به‌کار می‌رفته
اکنون در زبان‌های باختری مانند لری و لکی به‌کار می‌رود
به چم فریاد زدنِ گوش‌خراش.
قاریدن .
نقار، می‌قارد و ....

اصن هر چی شما بگی فاطمه جانم.. 🙌🏻❤😍🤗

بیقولوا الحب بیقتل الوقت
می گن عشق زمان رو می کشه،
وبیقولوا الوقت بیقتل الحب
می گن زمان ، عشق رو می کشه!
یا حبیبی تعا تا نروح
محبوب من بیا بر گردیم
قبل الوقت وقبل الحب
به قبل از زمان، و قبل از عشق
بدیت القصه تحت الشتی
قصه در زیر باران شروع شد. .
بأول شتی حبو بعضن
در اولین باران عاشق همدیگر شدند
وخلصت القصه بتانی شتی
و قصه در باران بعدی به سر آمد
تحت الشتی ترکوا بعضن
و زیر باران از هم جدا شدند
حبو بعضن
عاشق هم‌ شدند
ترکوا بعضن
و یکدیگر را ترک کردند
یا حبیبی شو نفع البکی
محبوب من فایدهٔ گریه‌زاری چیست؟
شو إلو معنى بعد الحکی
معنای آن بعد از این همه حکایت چیست؟
مازالا قصص کبیری
تا زمانی که قصه‌های بلند
و لیالی سهر و غیری
و شب‌زنده‌داری‌های ما با همدیگر
بتخلص بکلمی زغیری
تنها با کلمهٔ کوچکی پایان می‌یابد
حبو بعضن … ترکوا بعضن
عاشق هم شدند، و یک‌دیگر را ترک کردند
وکانت القصه تحت الشتی
و این قصه، زیر باران اتفاق افتاد
بأول شتى حبو بعضن
در اولین باران عاشق همدیگر شدند
وخلصت القصه بتانی شتی
و قصه در باران بعدی به سر آمد
تحت الشتی ترکوا بعضن
و زیر باران از هم جدا شدند
حبو بعضن … ترکوا بعضن
عاشق هم شدند، و یکدیگر را ترک کردند …

‏وخلصت القصة بتاني شتي
تحت الشتي تركوا بعضن
@fairuzcafe

با ترکیب‌سازی آن‌هم اگر به‌جا و درست استفاده شود؛
مخالف نیستم
و این با فعل‌سازی متفاوت است.

مثلا «باد ورزیدن» را اصلا نمی‌پسندم.
شاید هم سلیقه‌ای باشد …

بگذریم …
فکر می‌کنم این بحث بیرون از حوصلهٔ دوستان حاضر در کانال باشد.

عذرخواهم به سبب تطویل بحث.

🥰🥰🥰

نگاهی به انواع ترکیب‌سازی در کتاب «نورباعی» سرودهٔ جلیل صفربیگی


ترکیب‌سازی، قدرت شاعر است در آفرینش مفاهیمی تازه‌یاب که بر بستر واژگان یا ترکیبات معمولی و دست‌فرسود نمود می‌یابد. کارکرد اصلی ترکیب‌سازی، افزودن ظرفیت‌های معنایی به واژه و چندلایه‌ کردن آن برای تحکیم شبکهٔ محتوایی شعر است. به بیانی دیگر، ترکیب‌سازی، فشرده‌سازی چند واژه در یک ترکیب نوساز است. این آفرینش را باید در متن، سنجید و توان شاعر را در میزان هنری‌بودن ترکیب نوپدیدش بررسید.
کتاب «نورباعی»، تازه‌ترین کتاب جلیل صفربیگی است که دربردارندهٔ تجربیات جدید وی در قالب تازهٔ نورباعی است. نورباعی، تک‌بیتی بر وزن رباعی است. ترکیب‌سازی در این کتاب جلوه‌های گوناگونی دارد که به برخی از آنها اشاره می‌کنم:

الف) ترکیب‌سازی از طریق افزودن واج (حرف):
در این شیوه، شاعر با افزودن واج یا واج‌هایی به ابتدا، میانه یا انتهای واژه یا ترکیبی متداول، دایرهٔ تفسیر شعر را گسترش می‌دهد؛ برای نمونه:

🔸شد حلقه
به دور حلقشان
گیسویت
با موی تو
باد اگر بورزند
بد است

صفربیگی با افزودن حرفی به فعل وزیدن، ترکیب «باد ورزیدن» را ساخته که تداعی‌کنندهٔ دشمنی ورزیدن است.


🔸خوردیم
دو جرعه
از عدمنوش فنا
رفتیم
به خواب ابد
آرام آرام

شبکهٔ کلمات (عدم، فنا، خواب، ابد، آرام آرام،... ) به‌خوبی عدمنوش را در خود پذیرفته و بدون بیرون‌زدگی از بافت معنایی شعر، آن را چون دمنوشی آرام آرام سرکشیده است.


🔸در من
نمکیدنش
چه شوری انداخت
من می‌دانستم
که لبش
شیرین است

ترجیح می‌دهم بینگارم که شاعر با افزودن «ن» به «مکیدن»، ملاحت ویژه‌ای به کار بخشیده تا شوری و شیرینی را در شعرش به هم بیامیزد و فعل جدید «نمکیدن» را بسازد در معنای چشیدن نمک؛ وگرنه می‌شود انگاشت که نمکیدن، فعل نفی مکیدن است، اما ارجحیت انگارهٔ نخست از آن روست که هر دو وجه را در خود دارد.


🔸لبخند تو:
باز کردن قفل قفس
پرواز دهاندن کبوتر-بوسه

شاعر از تلفیق پرواز دادن، لب دادن و دهان، «پرواز دهاندن» را ساخته که می‌توان دندان را نیز در آن مستتر دانست.


🔸این چشم
به هم دوخته باید بشود
نامردمکی کرد و
تو را
خوب ندید

نامردمکی کردن، نامردی کردن چشمی است که کافِ تحقیر را نیز در این بافت به دنبال می‌کشد تا کشیدگی چشم و تنگ بودن آن هم، که مانع خوب دیدن معشوق می‌شود، به ویژگی‌های منفی‌اش افزوده شود.


🔸بر دندهٔ خود
کارد کشیدم
با شعر
غم
پیش صدای آن
ویولنگ انداخت

ویولنگ؛ خیلی خوب از کار درآمده است. ببینید افزودن یک حرف، چطور کار را تمام کرده است و باعث شده که ویولن، لنگ بیندازد! نمی‌توانم تصور کنم که صدای این ویولن، صدایی نخراشیده نیست؛ که اگر «خراشیده»! هم باشد، باز حرفی باقی نمی‌گذارد و درهم‌تنیدگی اجزای شعر را بیشتر نشان می‌دهد.


🔸با اره
به جان خواب او
افتادند
با جنگل پیر
نابلوطی کردند

نابلوطی این نورباعی، خیلی نالوطی است!


🔸آغوشت
عجب قیامتی کرده به‌پا
لطفاً
لب خویش را
بدوزخ به لبم

دوزخ و قیامت، از یک‌سو، و خِ دوزخ که سرنخِ نخ را به دست می‌دهد تا کار دوخت‌ودوز بهتر پیش برود، از سوی دیگر، ترکیبی بدیع ساخته‌اند.


ب) ترکیب‌سازی از طریق جایگزینی واجی:
در این شیوه، شاعر بدون آنکه واجی به واژهٔ اصلی بیفزاید یا از آن بکاهد، حرف یا حروفی از واژه را تغییر می‌دهد تا پیوستگی کلمات را در بافت شعر تقویت کند. در برخی از موارد که صامت‌های هم‌آوا که نویسه‌های گوناگون دارند، تغییر می‌کنند (مانند ص، س، ث)، ترکیب جدید، تنها در صورت مکتوبِ شعر قابل تشخیص است. نمونه‌:

🔸من
خواب کبوتر و پرستو دیدم
تب‌بال زدند
میله‌های قفسم

*تب‌خال


🔸مثل قفسی
که در خودش
زندانی‌ست
تنهایی‌ام
از پرنده
بالابال است

*مالامال


🔸باید
بتکانم از تنم
خاکم را
از خود
بزنم به تاک
انگور شوم

*بزنم به چاک


🔸پشت سر هم
گاف زدیم و
رفتیم
جز دار مگافات
نبود این دنیا

*دار مکافات


🔸انگار که
با شراب
تحریر شده
خط لب تو
چقدر مستعلیق است

*نستعلیق
(در این شعر، «انگار» را ناخودآگاه، «انگور» خواندم!)

🔸کارم شده
داغبانی اندوهم
زخمی
قلمه
به زخم دیگر بزنم

*باغبانی


🔸من
بستری تن توام
بارانم
بیمار تو بودم ابر!
ترخیسم کن

*ترخیص


ج) ترکیب‌سازی‌های مبتنی بر تداعی:
در این شیوه، شاعر بر بستری از واژگان یا ترکیبات متعارف، ترکیبی می‌آفریند که فراتر از تغییر حروف یا کم‌وزیاد کردن آنهاست. نمونه:

🔸موهای تو را دیدم و
در سجده شدم
سنجاقک سنجاقک سنجاق‌الله

سنجاق سر+سبحان‌الله


🔸در وحشی چشم‌های تو
پرسه زدم
با تاک
تلو شراب خوردم
در تو

تلو خوردن+چلو کباب خوردن


🔸🔸 کتاب «نورباعی» را بخوانید و از تصاویر و کشف‌های شاعرانه‌اش لذت ببرید:
کرده‌ست دو پای خویش را
در یک کشف
چارانه،
که نورباعی‌ام کن فوراً!

کبری موسوی قهفرخی. اردیبهشت ۱۴۰۳