«به یاد مردی رفیع»
(مروری بر زندگینامۀ مرحوم علی محمد برادران رفیعی)
محمد نظرزاده- کارشناس مسئول تاریخ شفاهی آستان قدس رضوی
دکتر علیمحمد برادران رفیعی در بیست و پنجم فروردین ۱۳۱۶ در یک خانواده بسیار مذهبی در شهر مقدس مشهد متولد شد، پدرش محمدباقر شغل بار فروشی داشت. دورۀ ابتدایی را در دبستان «بدر» در بالاخیابان و دبستان «15 بهمن» در کوچۀ رضویها واقع در محل سابق بیمارستان امام رضا(ع)(باغ هشتآباد) تا کلاس ششم گذراند.
وی در این دوره با واسطۀ آقای ابوالحسن سررشتهدار که از دوستان پدرش بود با انجمن پیروان قرآن و مرحوم علیاصغر عابدزاده آشنا شد. هم زمان که جامعالمقدمات را در بنای مهدیه واقع در چهارراه نادری (چهارراه شهدا) میخواند، به طور نامنظم سیکل اول را در دبیرستان شاهرضا (دکتر علی شریعتی) طی کرد. سپس علاقهمند به دروس حوزی شد. درس ادبیات را در محضر مرحوم ادیب در مدرسۀ خیراتخان و جامع المقدمات را نزد علامه محمدرضا حکیمی در مدرسه نواب پشت سر گذاشت.
دیپلم ادبی را در مدرسۀ شبانۀ آقای مستوفی(در محل فعلی فرهنگسرای بهشت) در کوچۀ جنت و به صورت شرکت در امتحانات متفرقه دریافت کرد. سپس با تشویق اطرافیان موفق به دریافت دیپلم ریاضی نیز شد. با قبولی در کنکور، لیسانس زبان فرانسه را از دانشکدۀ ادبیات مشهد اخذ نمود.
در این زمان پس از ازدواج، برای ادامۀ تحصیل در دانشگاه سوربن فرانسه ثبت نام کرد و با دریافت مدرک دکترای روانشناسی به کشور بازگشت.
ایشان در سال ۱۳۴۵ خورشیدی به عنوان مدرس دانشگاه همکاریاش را با دانشکدۀ ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد شروع نمود و در سال ۱۳۵۰ به عنوان استادیار روانشناسی، عضو رسمی هیأت علمی گردید و در سال ۱۳۷۸ پس از ۳۲ سال تدریس از دانشگاه فردوسی بازنشسته شد.
در بحبوحۀ انقلاب در سال ۵۷ به فعالیتهای انقلابی دانشگاه پیوست و پس از پیروزی انقلاب مدتی سرپرستی بنیاد مستضعفان خراسان به او واگذار شد. با دعوت آیت الله طبسی به آستان قدس رضوی آمد و از سال ۵۸ تا سالهای اخیر عضو هیت امنای آستان قدس بود. مرحوم برادران از سال ۶۲ خورشیدی به عنوان معاون فرهنگی به کار اجرایی در آستان قدس رضوی پرداخت. ایشان در ایجاد یا گسترش بسیاری از مؤسسات فرهنگی آستان قدس رضوی مانند: سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد، دانشگاه امام رضا(ع)، بنیاد فرهنگی رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مؤسسه چاپ و انتشارات، موسسه فرهنگی روزنامه قدس، مرکز آفرینشهای هنری و سایر مؤسسات نقش مؤثری داشته است.
وی در تاریخ ۱۲ آبان ۷۸ به سمت رئیس کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی منصوب شد. با تصویب چارت جدید در تاریخ ۲۷ شهریور ۸۲ در سمت رئیس سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد ابقا شد. بسیاری از فعالیتهای پژوهشی سازمان با دعوت از اساتید دانشگاه در دوره ایشان شروع شد. او تا اوایل خرداد ۸۷ ریاست سازمان را به عهده داشت. در یک دهه اخیر به رغم بیماری و دیگر ناملایمات مسئولیت کتابخانه کانون فرهنگی «قلم» را به عهده داشت.
وی پس از چند دهه خدمت فرهنگی در شهریور ۹۸ به دلیل بیماری سرطان، دارِ فانی را وداع و به جهان باقی شتافت.
@mafakherferdowsi