🔸 انتشار کتاب "درآمدی بر تفسیر تمدنی قرآن"
چندی پیش کتاب "درآمدی بر تفسیر تمدنی قرآن؛ گفتارهایی از اندیشهورزان قرآنی ـ تمدنی" به اهتمام سرکار خانم نجمه نجم و از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ۵۴۰ صفحه منتشر شد.
این کتاب نخستین دفتر از مجموعهای است که به تدریج و برآمده از جلسات هفتگی "حلقه علمی قرآن و تمدن" وابسته به میز تمدن اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی به جامعه علمی و تمدنپژوه کشور پیشکش میشود.
کتاب پس از فهرست مطالب و قدردانی پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی با مقدمه کوتاه و گویای آقای دکتر حبیبالله بابائی رئیس پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی با عنوان "سخنی با خواننده" (صص ۳۲ ـ ۲۵) در باره فرآیند فراهم آمدن این دفتر و آورده اصلی آن آغاز میشود و سپس مقدمه توضیحی سرکار خانم نجم آگاهیهایی در باره شیوه ساماندهی گزارش نشستهای علمی و تدوین آن به صورت کنونی (صص ۴۰ ـ ۳۳) در اختیار مینهد.
پس از آن، ده گفتار و سه پیوست از یازده سخنران و نویسنده به شرح زیر پیکره اصلی کتاب را به خود اختصاص داده است:
یک. استنطاق تمدنی از آیات قرآن، استاد محمدعلی مهدوی راد
دو. درآمدی بر معنای تفسیر تمدنی، استاد محمدتقی سبحانی
سه. مقدمهای در باره تفسیر تمدنی، استاد محمدعلی مهدوی راد
چهار. روشهای تفسیر تمدنی، استاد عبدالکریم بهجتپور
پنج. مدل کشف و استخراج دادههای تمدنی قرآن، استاد سعید بهمنی
شش. روششناسی تفسیر تمدنی از قرآن، استاد احمد مبلغی
هفت. قرآن و خطاب گفتمانی اجتماعی با رویکرد تمدنی، استاد محمدعلی میرزایی
هشت. طرحواره بازنمایی تمدن در قرآن، محسن الویری
نه. مرجعیت قرآن و موضوع تمدن، استاد محمدعلی میرزایی
ده. امکان نظریهپردازی تحول تاریخی تمدنی با سوره بقره، استاد احمد آکوچکیان
پیوست ۱: روششناسی تفسیر فرهنگی از قرآن، استاد احمد پاکتچی
پیوست ۲: مبانی قرائت فرهنگی قرآن، استاد علیرضا قائمینیا
پیوست ۳: پیشنهاد عناوین پژوهشی، سرکار خانم نجمه نجم (این پیوست، دربردارنده ۷۹ موضوع پیشنهادی برای رساله و پایاننامه و مقاله است.)
در گفتار هشتم این مجموعه با عنوان "طرحواره بازنمایی تمدن در قرآن" (صص ۳۲۹ ـ ۳۰۳) ابتدا مُراد از بازنمایی و گونههای آن بیان و سپس با اشاره به تفکیک دلالتهای متنی و فرامتنی قرآن در عرصه تمدن، نقش واژگان و گزارههای قرآنی برای بازنمایی تمدن به صورت جداگانه توضیح داده شده است.
همسانی و همپوشانیهای تاریخ و تمدن و ارائه دیدگاهی در باره تفسیر تاریخی به مثابه رویکردی متفاوت از تفسیر ترتیبی، تفسیر تنزیلی و تفسیر موضوعی بخش دیگری از این گفتار را تشکیل میدهد. بخش پایانی این گفتار گزارش نقدها و گفتوگوها در باره مباحث ارائه شده است.
انتشار این گونه آثار میتواند نقطه آغاز خوبی برای گفتگو در باره مسأله تمدن به مثابه یکی از چالشبرانگیزترین مسألههای کنونی جهان اسلام در سطح ملی و فراملی باشد.
۸ شهریور ۱۴۰۳
@MohsenAlviri