#خلاصه #جلسه_هشتم #استاد_ستایش بسم الله الرحمن الرحیم 📍عنوان این جلسه اعتبار سنجی احادیث کتاب بحارالانوار است. ❓هدف این جلسه پاسخ به این سوال‌ها است که علامه مجلسی در نگارش کتاب بحارالانوار چه هدفی را دنبال کرده است؟ ❓برای رسیدن به این هدف چه گام‌هایی را طی کرده است؟ ❓و در آخر آیا ایشان در این مسیر موفق بوده و به هدف رسیدند یا خیر؟ 🔸 مرحوم علامه مجلسی در دوره صفویه زندگی می‌کردند. 🔹 حکومت صفوی هرچند مساله تشیع را به عنوان نماد مطرح می‌کرد اما وابستگی ریشه‌ای به جریان تصوف داشت. 🔸 از پادشاهان صفوی در آن دوران با عنوان مرید یاد شده و از شاه عباس با عنوان مرشد اکبر تعبیر می‌کردند. 🔹 مساله تصوف از یک سو برای حکومت دردسرهایی داشت چرا که دو نحله نعمتی و حیدری که در حقیقت پیروان دو شاگرد شیخ صفی الدین به نام‌های ملا حیدر و ملا نعمت بودند نزاع‌های فراوانی داشتند که یکی از دلایل انتقال پایتخت از اردبیل به قزوین نیز همین اختلافات بود. 🔸 از سوی دیگر در دوران صفویه جریان تصوف به شدت رشد کرده و برای فرهنگ جامعه شیعی مشکل ساز شده بود. 🔹 رواج صوفیه عالمان شیعی را وا داشت تا با مبارزه فرهنگی به تقابل با این جریان بپردازند. 🔸 در این دوران در کنار نگارش ردیه‌های متعدد بر تصوف، عالمان شیعی بهترین کار برای حفظ فرهنگ شیعی را مساله نشر حدیث تلقی کردند. 🔹 همین امر سبب شد که در این زمان کتاب‌های فراوانی به زبان فارسی نگاشته شود و برخی از کتب حدیثی به زبان فارسی ترجمه شود که نمونه آن کتاب لوامع پدر علامه مجلسی است. 🔸 همچنین کتاب‌های فراوانی به شرح و توضیح احادیث پرداختند تا استفاده از حدیث را برای عموم مردم آسان نمایند. 🔹 همه‌ی این کارها برای اقناع جامعه شیعی و جایگزینی معارف حدیثی به جای سخنان متصوفه و خارج ساختن آنان از فضای شیعه بود. 👈به نظر می‌رسد این عبارت از مقدمه کتاب بحارالانوار ناظر به این جریان باشد: 🖋 و لما رأيت الزمان في غاية الفساد و وجدت أكثر أهلها حائدين عما يؤدي إلى الرشاد خشيت أن ترجع عما قليل إلى ما كانت عليه من النسيان و الهجران و خفت أن يتطرق إليها التشتت لعدم مساعدة الدهر الخوان و مع ذلك كانت الأخبار المتعلقة بكل مقصد منها متفرقا في الأبواب متبددا في الفصول قلما يتيسر لأحد العثور على جميع الأخبار المتعلقة بمقصد من المقاصد منه 🔸 با این پیشینه، علامه مجلسی ابتدا یک نمایه موضوعی از ده کتاب معارفی شیعه نگاشتند. 🔹 این کتاب در کنار کتاب بحارالانوار در چاپ 110 جلدی به دست‌خط خود مرحوم مجلسی چاپ شده است. 🔸 نگارش این کتاب در سال 1170 به اتمام رسیده و افزون بر فواید مستقل خود دستمایه نگارش کتاب بحارالانوار قرار گرفته است. 📍در گام بعد علامه مجلسی مصادر حدیثی مشهور و مهجور حدیثی را تجمیع کرده است. 📍ایشان از جایگاه حکومتی خود به عنوان شیخ الاسلام استفاده کرده و از نقاط مختلف جهان کتاب‌ها را جمع‌آوری کردند. 🔅 برای مثال فقه الرضا و برخی نسخ تحف العقول به همین دوره تعلق دارد. 📍علامه در مقدمه بحار جمع‌آوری روایات را اینگونه توصیف می‌کند: 🖋 فطفقت أسأل عنها في شرق البلاد و غربها حينا و ألح في الطلب لدى كل من أظن عنده شيئا من ذلك و إن كان به ضنينا ..... حتى اجتمع عندي بفضل ربي كثير من الأصول المعتبرة التي كان عليها معول العلماء في الأعصار الماضية و إليها رجوع الأفاضل في القرون الخالية فألفيتها مشتملة على فوائد جمة خلت عنها الكتب المشهورة المتداولة و اطلعت فيها على مدارك كثير من الأحكام اعترف الأكثرون بخلو كل منها عما يصلح أن يكون مأخذا له‏ فبذلت غاية جهدي في ترويجها و تصحيحها و تنسيقها و تنقيحها. 📍با این توضیح‌ها روشن شد که علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار برای پاسخگویی به نیاز جامعه شیعی اقدام به گردآوری و تدوین روایات شیعه کرده و بزرگترین جامع روایی شیعه را به‌وجود آورده است. 🔹 بنده در مقاله بحارالانوار و جوامع حدیثی شیعه نشان دادم که علامه مجلسی در شیوه تدوین با استفاده از کارهای پیشینیان بحارالانوار را به سرانجام رسانده است. ادامه در پیام بعد👇 🔰@emamhadi_qom