🔵 فضای موهوم مدیریت آب
✍حسین انصاری، استاد دانشگاه فردوسي مشهد، گروه مهندسی آب
✔️منبع: مجله علمی ترویجی آب و توسعه پایدار
این یاداشت در اولین اجلاس هم اندیشی متخصصان علوم آب و محیط زیست وزارت نیرو 10 اسفند 96 ارایه شده است.
🔻مساله:
سالهاست که موضوع بحران آبی مورد بحث جوامع و محافل علمی کشور قرا گرفته است. برای مقابله با آن برنامهریزی های فراوانی شده؛ پروژه های زیادی احداث شده؛ ميلياردها دلار خرج شده؛ و هزاران قانون و دستورالعمل تولید شده است که نتيجه آن ها تقريباً صفر و خروجي تشديد وضعيت اسفبار منابع آب بوده است.
🔻سیاست تجویزی:
در پرتو بازخواني مسائل فوق و نيز بررسي تجارب ساير کشورها احتمالاً نتيجه ميشود که براي حل بنيادي معضلات آب بايستي به اقدامات اساسي (به ترتيب زير) پرداخت و در سايه آن برنامه عملياتي (ده ساله و پيرو آن 5 ساله) را تدوين نمود:
الف) مديريت راهبردي: هدفگذاري بلندمدت (50 ساله، 100 ساله) که معمولاً در قالب نقشه راه ارائه ميشود. برنامههای بلند مدت نتيجه محور است و بدين لحاظ بر «مشارکت» (توجيه و جلب همکاري گروداران) و «پيادهسازي» متمرکز ميباشد. اينچنين برنامهاي مديريت تغيير/تحول است که به دليل مقاومتهاي اجتماعي ـ سياسي و گستردگي و پيچيدگي مسائل آب، پيادهسازي آن بسيار زمانبر خواهد بود؛ اما می توان برای انحراف از برنامه ها برای مدیران وکارشناسان متخطی عقوبت در نظر گرفت.
ب) ظرفيتسازي: ساختار نهاد آب نيازمند بهبود و توسعه ظرفيتها در سطوح عموم (فرهنگسازي)، گروداران (ساماندهي مشارکتها)، کارشناسان و بهويژه مديران (مهارتها) است. حتي بايست ظرفيتسازي به حوزه تصميمسازان و تصميم گيران (مثلاً نمايندگان مجلس) تسري يابد.
پ) برنامه تحول: با توجه به پويايي سيستم «آب ـ اکوسيستم ـ اجتماع ـ اقتصاد»، برنامهي «تحول» بايد «تطبيقي» باشد تا هوشمندانه خود را با شرايط در حال تحول انطباق دهد. بنابراين لازم است مديريت آب در سه لايه کوتاه مدت (3 ساله)، ميانمدت (افق ده ساله) و بلندمدت (افق 30 ساله) برنامههايي را تدوين نموده و بهطور موازي پيادهسازي نمايد. مسلماً بازنگري دورهاي برنامه تحول ضروري است.
مديريت نيازمند معيارهايي براي جلوگيري از انحراف برنامهها در امتداد پايداري ميباشد. در بسياري موارد معيارهاي «بهرهوري»، «عدالت» و «پايداري» براي اين کنترل برگزيده ميشوند. منظور از بهرهوري نه تنها «کارايي اقتصادي»، بلکه «مطلوبيت» نيز هست. يعني به لحاظ تخصيص آب و منابع مالي، بايستي حداکثر کارائي و مطلوبيت حاصل گردد.
منظور از عدالت، دسترسي همه به آب با کميت و کيفيت کافي است. منظور از پايداري، پايداري زيست محيطي و جلوگيري از اثرات تخريبي بر سيستمهاي طبيعي (از جمله منابع آب) است به نحوي که نسلهاي بعدي نيز بتوانند از آن ها استفاده نمايند.
#آب
#تحلیل
🔻متن کامل را در پیوست بخوانید ▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️✅ رسانه اقتصادی اجتماعی دورنمای اقتصاد
👇👇👇👇@ECONVIEWS
اینستاگرام:
👇👇https://www.instagram.com/econ.views