دخترها تسلیم نمی‌شوند

⁠📌 داستان زندگی دکتر #بدرالزمان_قریب
۱ شهریور ۱۳۰۸ – ۷ مرداد ۱۳۹۹ / تهران

زبان‌شناس

بدرالزمان در خانواده‌ای اهل فرهنگ و ادب به دنیا آمد. وقتی کوچک بود، پدرش برایش اشعار شاهنامه را می‌خواند. شاید همین شعرخوانی‌ها سبب شد که بدرالزمانِ کوچک شیفته‌ی فرهنگ باستانی ایران شود و بعدها عمرش را به پژوهش در این زمینه بگذراند.
‌
بدرالزمان در دانشگاه تهران در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی درس خواند. بعد موفق شد بورس تحصیلی بگیرد و برای ادامه‌ی تحصیلاتش به آمریکا رفت. در مدت هفت سال زندگی‌اش در آمریکا، در دانشگاه‌های معتبر آن کشور درباره‌ی زبان‌های باستانی ایران تحصیل، تحقیق و کار کرد. او می‌خواست این زبان‌های باستانی را زنده کند. بعضی از این زبان‌ها از جمله زبان سُغدی برای ایرانیان ناشناخته بود. اهمیت زبان سغدی به این دلیل است که کلمات زبان فارسی بیشتر از هر زبان باستانی دیگری، از این زبان گرفته شده‌اند. بدرالزمان سُغدی و زبان‌های باستانی دیگر را یاد گرفت و درباره‌شان تحقیقات بسیاری کرد. کمی بعد خبردار شد که کتیبه‌هایی به زبان‌های باستانی از شاهزادگان ساسانی در چین پیدا شده است. او موفق شد این کتیبه‌ها را برای اولین بار بخواند و ترجمه کند. به این ترتیب بخشی فراموش‌شده از تاریخ ایران را زنده کرد.
‌
بدرالزمان اولین ایرانی‌ای بود که زبان سغدی را به خوبی یاد گرفت. به همین دلیل به ایران برگشت تا آن‌چه را که یاد گرفته بود به دانشجویان ایرانی درس بدهد. پس از بازگشت، در دانشگاه شیراز شروع به تدریس کرد. در شیراز او دانشجویانش را به تخت جمشید می‌برد تا آن‌ها بتوانند کتیبه‌ها را از نزدیک ببینند و بخوانند. خودش هم در این زمینه تحقیقاتی انجام داد. بعد از چند سال تدریس، به دانشگاه تهران رفت و در آن‌جا به مقام استادی رسید. همزمان در دانشگاه‌های مطرح جهان از جمله هاروارد هم پژوهشگر و استاد مهمان بود.
‌
بدرالزمان برای اولین بار یک فرهنگ لغت زبان سغدی به زبان‌های انگلیسی و فارسی نوشت. این کتاب یکی از مراجع اصلی برای یادگیری این زبان باستانی در ایران و جهان است. او پس از بازنشستگی از دانشگاه، تحقیقاتش را در فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد. تا به امروز، او تنها زنی است که به عنوان عضو پیوسته‌ی این فرهنگستان انتخاب شده است. دکتر بدرالزمان قریب کتاب‌ها و مقاله‌های بسیاری نوشت. جوایز مختلفی را هم برای فعالیت‌هایش دریافت کرد. او در سال ۱۳۸۱ چهره‌ی ماندگار شد.
‌
نویسنده: #الهام_نظری
⁣
داستان زندگی زنان پیشرو را در کانال «دخترها تسلیم نمی‌شوند» بخوانید.
@doxtarha