View in Telegram
#Farmakologiya
#Dofamin_retseptorlari
#Dorilari
Dofamin retseptorlari - bu markaziy asab tizimida (MAT) va boshqa to'qimalarda dofamin deb nomlangan neyrotransmitter bilan bog'lanadigan maxsus oqsillar. Ular organizmda ko‘plab muhim fiziologik jarayonlarni boshqaradi, jumladan, motivatsiya, zavq, harakat, o‘rganish va hissiy holatni boshqarish. Dofamin retseptorlari beshta asosiy turga bo'linadi: D1, D2, D3, D4 va D5.
Dofamin retseptorlari turlari va ularning funktsiyalari:
1. D1 retseptorlar:
Gs-proteinga bog‘liq retseptorlar oilasiga kiradi.
Neyronlarda depolarizatsiya (faollashuv) jarayonini kuchaytiradi.
Asosan miya korteksi, kaudat yadrosi va striatumda joylashgan.
Ijobiy rag'batlantirish, xotira va o'rganishga yordam beradi.
2. D2 retseptorlar:
Gi-proteinga bog‘liq, ammo D1 retseptorlaridan farq qiladi.
Neyronlarda inhibitiv (to'suvchi) ta'sir ko'rsatadi.
Harakatlarni boshqarishda muhim rol o‘ynaydi.
Giperaktivligi Parkinson kasalligi va shizofreniyaga sabab bo‘lishi mumkin.
3. D3 retseptorlar:Gi-protein mexanizmda ishlaydi
Motivatsiya va zavq markazlariga bog'liq.
Asosan limbik tizimda (hissiyotni boshqaruvchi hududlarda) joylashgan.
Dori vositalarining ta'siriga (masalan, antidepressantlar va antipsixotiklar) javob beradi.
4. D4 retseptorlar:Gi-protein bilan ishlaydi
D2 retseptorlariga o'xshaydi, lekin boshqa biokimyoviy xususiyatlarga ega.
Asosan frontal korteks va limbik hududlarda joylashgan.
E’tibor va xulq-atvorni tartibga solishda ishtirok etadi.
D4 retseptorlari bilan bog‘liq disfunksiya DEHB (diqqatni yetarlicha jamlay olmaslik) kasalligi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
5. D5 retseptorlar:Gs-protein mexanizmda ishlaydi
D1 retseptorlariga o‘xshash, lekin biroz kamroq tarqalgan.
Asosan gipokampus va gipotalamusda joylashgan.
Xotira va o‘rganishga ta’sir qiladi.
Dofamin retseptorlarining tibbiy ahamiyati:
Parkinson kasalligi: D2 retseptorlarining disfunktsiyasi sababli harakat muammolari yuzaga keladi. Parkinsonni davolash uchun dopamin agonistlari (retseptorlarni faollashtiruvchi dorilar) ishlatiladi.
Shizofreniya: Ko'pincha D2 retseptorlarining haddan tashqari faolligi bilan bog'liq. Bu holatni davolash uchun D2 antagonistlari qo'llanadi.
Depressiya va stress: Dofamin retseptorlarining faoliyati zavq va motivatsiyaga ta'sir qiladi. Antidepressantlar bu retseptorlarni modulyatsiya qilishi mumkin.
Qaramlik: Nikotin, kokain va alkogol kabi moddalar dopamin retseptorlariga ta'sir qilib, qaramlikka olib keladi.
Dofamin retseptorlariga ta'sir qiluvchi dori vositalari:
Agonistlar: Retseptorlarni faollashtiruvchi moddalar (masalan, L-DOPA, pramipeksol , apomorfin,bromokriptin).
Apomorfin -qayt qildiruvchi 5 yoshgacha mumkun emas
Bromokriptin-akusherlik va ginekologiyada qo'llaniladi
Antagonistlar: Retseptorlarni bloklovchi moddalar (masalan, aminazin, galoperidol, serukal).
Modulatorlar: Dofamin ta'sirini ma'lum bir hududda oshirish yoki kamaytirishga qaratilgan vositalar.
@Dc_Jabborov Tibbiy Contentlar kanali
Love Center - Dating, Friends & Matches, NY, LA, Dubai, Global
Find friends or serious relationships easily