"گلدان نامه رسان"
نویسنده:جبار شافعی‌زاده
تصویرگر:سارا میاری
ویراستار:زهره دودانگه
سرویراستار:شهرام اقبال‌زادە
ناشر:میچکا
سال چاپ:اول/۱۴۰۳
🔸مرگ یعنی چه؟
🔸چرا انسان‌ها می‌میرند؟
🔸وقتی که انسان می‌میرد کجا می‌رود؟
🔸وقتی یک نفر می‌میرد برای او چه اتفاقی می‌افتد؟
🔸آیا وقتی یک نفر مُرد می‌تواند دوباره برگردد؟
🔸پرسش‌هایی از این قبیل ذهن تمام انسان‌ها، به ویژه کودکان را در هر کجای جهان که باشند، به خود مشغول کرده است. اگر چه محتوا و هدف پرسش‌های کودکان به فراخور سن و بافت دینی، فرهنگی و اجتماعی جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند، متفاوت است. اما وجه مشترک همه‌ی آنها رازگونه‌گی و معما برانگیز بودن مرگ است.
🔸اسطوره، فلسفه، دین، روانشناسی، هنر و ادبیات، همواره تلاش کرده‌اند تا پاسخی درخور ذهن انسان به چنین پرسش‌هایی بدهند، و نوعی پالوده‌گی ذهنی و کاتارسیس روانی را به وجود بیاورند، تا انسان از حالت عدم تعادل به حالت تعادل برسد. ادبیات داستانی از جمله مقوله‌هایی است، که توانسته است، ضمن حفظ ویژگی‌های ادبی با بهره‌گیری از دانش فلسفه، روانشناسی و... طرح‌واره شناختی ـ عاطفی مناسبی را درباره‌ی مرگ پیش روی مخاطب بگذارد.
🔸گلدان نامه رسان به عنوان یک داستان کودک، اگر چه حکایت‌گر مرگ است، اما روایت‌گر زندگی است. ژیکو قهرمان داستان، از خلال مواجهه با مرگ مادربزرگش با معنای حقیقی زندگی آشنا می‌شود. او بعد از سفر ابدی مادربزرگش، هر کجای جهان را که نگاه می‌کند، مادربزرگش را می‌بیند و در خیال خودش با او دیدار و گفتگو می‌کند. نام ژیکو که در زبان کوردی به معنای منبع و سرچشمه‌ی زندگی است، به صراحت بر همین مساله دلالت می‌کند.
🔸در گلدان نامه‌رسان دو غریزه‌ی قدرتمند مرگ و زندگی، در یک خوانش فرویدی نه در تقابل با هم، که به‌مثابه‌ی دو خط موازی تا پایان داستان پیش می‌روند، و هر کدام از آنها از طریق نامه‌هایی که خواننده با محتوای آشکار و پنهان‌شان روبرو می‌شود، وجه غالب خود را در قالب کلام و تصاویری هنرمندانه به نمایش می‌گذارند، تا مخاطب خود از میان آن دو دست به انتخاب بزند.
🔸از رویکرد نشانه‌شناسی، در گلدان نامه‌رسان نشانههای شمایلی و معنایی مرگ در نظام سوسوری یکی پس از دیگری در نشانههای زندگی استحاله پیدا کرده، و به خلق این اندیشه‌ی محوری منجر می‌شوند، که مرگ و زندگی در گستره‌ی حیات انسان، به یک اندازه موثر بوده، هر چند که کارکردی مشخص، متفاوت و مختص به خود دارند.
🔸از نظرگاه یونگ، گلدان در این داستان اسطوره‌ی مدرنی است، که آرکی‌تایپ یا کهن الگوی رحم مادر را به شکلی کاملا استعاری و همچنین نمادین بازنمایی کرده، که هر بار که نامه‌ای درون آن گذاشته می‌شود، نطفه‌ی یک زندگی جدید یا سویه‌ای از آن را در خود پرورش داده و در قالب اندیشه‌ای نو به جهان داستان هدیه می‌کند.
🔸از منظر جامعه‌شناسی، گلدان نامه رسان نقد ساختارها و کلیشه‌های قالبی و عموما غالبی است، که در هیئت مراسمی حزن انگیز و غم آلود، سعی در کم رنگ کردن ظرافت‌های زندگی به ویژه برای کودکان دارد. سکوت محض، پارچه‌ی سیاه، قاب عکس آویخته به دیوار و... تماما در نتیجه‌ی نامه‌نگاری میان ژیکو و مادرش جای خود را به شادی، رنگ‌های گرم و روشن، باغچه‌ی کوچک و... می‌دهند که تصویرگر کتاب به شکل هوشمندانه‌ای در ترکیب بندی و کنتراست و تنالیته و درجه‌ی اشباع رنگ‌ها، همچنین تفاوت نوع خطوط و هندسه‌ی احجام، این دوگانه‌گی و دوپاره‌گی فضا را به تصویر کشیده است. چنین برخوردی سبب شده تا سارا میاری تصویرگر کتاب، با خلق تصاویری که از خیال و تخیلی کودک محور سرچشمه گرفته‌اند، بتواند ضمن حکایت لایه‌های بیرونی، لایه‌های پنهان و درونی داستان را هم به شکلی هنرمندانه روایت کند.
👇👇👇@Bookabarana
