درسگفتار (حضوری، آنلاین و آفلاین)
دربارهی کنشهای کلامی و ارتباط:
اغواگریهای زبان و پیامهای معمایی
بههدایت جواد گنجی
۴ جلسه
از ۸ بهمن ۱۴۰۳
دوشنبهها: ۱۹ تا ۲۱
در روانکاوی، کلام انسانی تا جایی تقلیل مییابد که بتوان به قلمروی ناخودآگاه، یا چیزی که فروید به آن «صحنهی دیگر» میگوید، نزدیک شد؛ صحنهای که در آن خبری از عاملیتِ آگاه نیست. فاصله گیری از بیان شخصی گویندهی کلام و دریافتِ آن به شیوهای بافاصله و غیرشخصی امکانی فراهم میکند برای کاوش چگونگی پیوند خوردن ایدهها و تداعیهای گویندهی کلام، جدای از هر نوع نیت آگاهانه و قواعد عقل سلیم.
بدینسان کلمات برای خود گوینده خصلت آشنای خود را از دست میدهند و بعدی بیگانه مییابند، تو گویی کلامی که از زبان «من» بیرون میآید متعلق به کس دیگری است. کلمات از آن دیگری یا دیگرانی در درون مناند، تکهپارههایی از گفتاری عاریتی که نه میتوانم خود را از آن جدا سازم و نه میتوانم آن را مال خود کنم. این تجربهی بیگانهشدنِ کلام در عین حال تجربهی تهیبودگی و ناممکنی زبان است، تجربهی ناممکنی «ارتباط». این تجربه ما را مواجه میکند با این پرسش بنیادی که اگر مبنای سخن ارتباط با دیگری نیست پس اصلأ چرا حرف میزنیم و وقتی حرف میزنیم رسماً چه میکنیم.
برای پاسخ به چنین پرسشی باید به وجه عملی و اجرایی زبان نظر کنیم، یعنی همان کاری که این دوره قصد داریم انجام دهیم. میخواهیم ببینیم اگر ارتباط را نه صرفاً فرایند رمزگذاری و رمزگشایی بلکه اجرای برخی عملهای مشخص بدانیم چه بر سر مفاهیمی چون «عمل»، «عاملیت»، «بازشناسی»، «فهم مشترک»، و «انتقال معنا» میآید. آخر ما با همین زبان بیگانه است که «عمل» میکنیم. با همین زبان است که فرمان میدهیم، اطاعت میکنیم، اغوا میکنیم، تهدید میکنیم، اعتراف میکنیم، قول میدهیم، قضاوت میکنیم، پیمانشکنی میکنیم، اعلام میکنیم و بسیاری کارهای دیگر که هر یک میتواند به معنای انجام یک کار یا شکست در انجام آن باشد. در واقع، زبان در بعد اجراییاش به واقعیتی ارجاع میدهد که خود آن را خلق میکند، نه واقعیتی بیرون و مستقل از خودش.
جواد گنجی متولد سال ۱۳۵۶ و فارغالتحصیلِ جامعهشناسی است. عمدهی فعالیتهای او بر پژوهش و ترجمه در حوزهی روانکاوی و فلسفه به ویژه بر روانکاوی فرویدی-لاکانی متمرکز است. از آثار و ترجمههای او میتوان به همکاری با فصلنامه ارغنون و مجموعه کتابهای رخداد، کتاب «گئورگ زیمل» اثر دیوید فریزبی، کتاب «جامعهشناسی معرفت و آگاهیاش؛ نقد مکتب فرانکفورت از جامعهشناسی معرفت»، کتاب «کینتوزی» اثر ماکس شلر، کتاب «بازگشت امر سیاسی» اثر شانتال موف و کتاب «فلسفهی پول» اثر گئورگ زیمل اشاره کرد. او در دههی گذشته و در زمینهی تدریس، درسگفتارهای بسیاری را در مؤسسهی پرسش ارائه کرده است.
لطفا در صورت تمایل به شرکت در این دوره، از طریق یکی از راههای ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.
شمارهی تماس و واتس اپ: ۰۹۳۸۱۳۶۰۶۹۴
۰۲۱-۸۸۸۹۱۸۴۳
سایت: www.bidar.school
ایمیل: institutebidar@gmail.com
تلگرام: https://t.center/bidarschool
اینستاگرام: bidar.school
کانال یوتیوب:Bidar School
آدرس: مدرسهی بیدار، خیابان نجات الهی، کوچهی نوید، پلاک ۴، طبقهی همکف شرقی
@bidarschool@bidarcourses