Ўзбекистонда нега Нобель мукофоти совриндорлари чиқмайди? Ҳеч шу саволни ўзингизга бериб кўрганмисиз? Мен охирги уч-тўрт йил давомида доимо шу саволни ўзимга бераман. Бир неча хулосаларим бор, биринчи навбатда таълим тизимининг бошида тўғри одамлар ўтиргани йўқ, бу жуда ҳам долзарб муаммо, иккинчидан ягона бир таълим йўлимизни танлаб ололганимиз йўқ, бир кун Сингапурни истаб қоламиз, иккинчи кун Япония, учинчи кун Финландия… Бошқа айрим сабаблар… 1. Илмий ва инновацион базанинг ривожланиши: Нобель мукофотига сазовор бўлиш учун чуқур илмий изланишлар, инновациялар ва технологияларнинг ривожланиши зарур. Ўзбекистонда илмий тадқиқотларга ажратиладиган молиявий ва техник ресурслар ҳали ҳам жаҳон стандартлари даражасида эмас. Илмий муассасаларда замонавий ускуналар, лабораториялар ва тадқиқот марказлари етишмаслиги муваффақиятли илмий натижаларга тўсиқ бўлиши мумкин. 2. Таълим тизими ва кадрлар етиштириш: Халқаро мукофотларга муносиб ёш олимларни етиштириш учун кучли таълим тизими зарур. Ўзбекистонда таълим сифати йил сайин яхшиланиб бормоқда, лекин жаҳоннинг етакчи университетлари билан таққослаганда, ўрганиш ва тадқиқот қилиш учун зарур шароитлар ҳали ҳам чекланган. Кўплаб иқтидорли ёшлар, хорижга кетишни афзал билишади, бу эса маҳаллий илмий салоҳиятни ривожлантиришда қийинчилик туғдиради. 3. Илмий ҳамкорлик ва халқаро интеграция етишмаслиги: Нобель мукофоти олиш учун халқаро майдонда таниқли ва етакчи илмий ҳамжамиятлар билан ҳамкорлик қилиш жуда муҳим. Ўзбекистондаги илмий муассасалар ҳали кўплаб етакчи университетлар ва тадқиқот марказлари билан доимий ҳамкорлик алоқаларини ўрнатмаган. Бу ёш олимлар учун халқаро майдонда тажриба алмашиш имкониятини камайтиради. 4. Молиявий ва маъмурий қўллаб-қувватлаш етишмовчилиги: Илмий изланишлар кўп вақт, молия ва қўллаб-қувватлаш талаб қилади. Ўзбекистонда давлат ёки хусусий сектор томонидан илмий лойиҳаларга ажратиладиган маблағлар кам бўлиши, ёш олимларнинг катта натижаларга эришиш имкониятини чеклайди. 5. Илмий натижаларнинг тижоратлаштирилмаслиги: Кўплаб Нобель мукофоти совриндорлари ўз тадқиқотларини амалиётга татбиқ қилиб, жамиятга фойда келтирувчи ишларни амалга оширишган. Ўзбекистонда илмий ишланмалар ва натижаларни саноат ёки бизнес билан боғлаб, тижоратлаштириш салоҳияти паст бўлиб, бу эса илмий натижаларнинг кенг оммага етиб боришини чеклайди. Сизнингча биздан Нобель мукофоти совриндорлари чиқадими? @bektoshkhatamov