مهم‌ترین تهدید سیاسی محدودیت حوزه‌ی عمومی است گزارش مختصر نشست گفت‌وگو هم مسأله و هم راه‌حل که با حضور دکتر هادی خانیکی در روز شنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۲ به‌همت مدرسه مطالعات دیالوگ باشگاه اندیشه برگزار شد را در ادامه از نظر می‌گذرانید: در سال‌های اخیر گفت‌وگو به دشنام تبدیل شد که افراد برای حمایت از وضع موجود دنبالش می‌کنند. ضدگفت‌وگو و شبه گفت‌وگو جانشین گفت‌‌وگو شد. گفت‌وگو امری تزیینی و زینتی شد که غصه‌ها را فراموش کنیم. گفت‌وگو سخت‌تر شد اما ضروری‌تر شد. خانیکی گفت‌وگو را به چهار سطح تقسیم کرد؛ او گفت: اولین مورد گفت‌وگو در سطح نظر است که امبرتو اکو آن را در برابر گفتار بسته به کار می‌برد. اصول جزمی را کنار می‌گذارد و خود را مالک حقیقت نمی‌داند. به شنونده احترام می‌گذارد و او را در حقیقت مشارکت می‌دهد. موقع قضاوت ارزش‌های مشترک و جمعی را دخیل می‌داند. گفت‌وگو در سطح دوم گفت‌وگو در سطح اجتماع است که آن را به‌عنوان یک برساخته اجتماعی نشان می‌دهد. گوهر ثابتی ندارد و تحت شرایط سیاسی و اجتماعی تحول می‌یابد. گفت‌وگو نوعی با هم کار کردن است و زمینه‌ی ایجابی برای کنش فراهم می‌کند. به حذف نمی‌اندیشد و جلب مشارکت را مدنظر قرار می‌دهد. گفت‌وگو به‌وقت نهادسازی جدی‌تر می‌شود و باید مراقب نحیف‌شدن نهادهای مدنی بود. گفت‌وگو در کلان‌اندیشی یا جدل و مخاصمه به آیین درویشی تبدیل می‌شود. خرداندیشی و خردکوشی ایده‌های بزرگ را در سطوح کوچکتر و واقعی‌تر باید دنبال کرد. عضو هیات‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: این یک سال در ایران نشان داد که جزء و لازمه‌ی گفت‌وگو به‌رسمیت‌شناختن دیگری است. همان گونه که جوانان بزرگترها را به‌رسمیت نمی‌شناسند بزرگترها هم چنین هستند. به‌رسمیت‌شناسی به‌معنای یکی‌شدن نظرات نیست به‌معنای اجازه به دیگری برای ابراز نظر است. نوع مواجهه نیز مهم است. گفت‌وگو را مسأله‌محور ببینیم و هر مسأله‌ای را چندبعدی ببینیم. مسائل پیچیده را ساده نکنیم که عموماً از دل سیاست‌زدگی بیرون می‌آید که آفت گفت‌وگو است. سطح سوم گفت‌وگو راجع‌به زبان گفت‌وگو است. دیدگاه‌های خود و دیگری را با چه زبانی بازتاب می‌دهیم. زبان پذیرش است یا زبان تحقیر و نفی دیگری. محوریت با خود است یا دیگری و ربط خود و دیگری و نسبت به حقیقت. سطح یا پرسش چهارم درباره‌ی امکان‌های گفت‌وگو است. هر میدان از عمل یا ساحت نظر تنها به خودش می‌پردازد. باید به دنبال این باشیم که مکان و امکان خاص و عام گفت‌وگو را فراهم کنیم. من طرفدار زیبایی کوچک‌ها هستم. خانیکی در ادامه یادآور شد: هرآنچه توافق به‌عنوان زمینه‌ی تسهیل گفت‌وگو را تضعیف کند، موانع را تشدید می‌کنم. مهمترین تهدید سیاست برای امر عمومی و حوزه عمومی است. فقدان رسانه‌ی مستقل و سنگین‌شدن هزینه‌ی گفت‌وگو و ابراز نظر پیرامون آن می‌تواند بحران‌ساز باشد. گفت‌وگو بزرگتر از سیاست است و نیاز به میدان بزرگتری دارد؛ در حالی‌که چیرگی سیاست بر گفت‌وگو در کشور ما مانع گفت‌وگو شده است. وی افزود: به‌طور کلی معتقدم که نسل‌های جدید ما نسبت به نسل‌های قدیم تکثرگراتر و تنوع‌پذیرتر شدند و تفاوت‌ها را به‌رسمیت می‌شناسند و رواداری و دیگرپذیری را در کنش‌ها نشان می‌دهند و به همین‌دلیل جامعه‌ی ما چشم‌انداز امیدوارانه‌تری دارد چون دیگریِ جوانان هم شنواتر شده‌اند. پژوهش سال ۱۳۹۷ پژوهشگاه فرهنگ و هنر به کمک یونیسف به انجام رساند که از جوانان پرسید آیا در خانه آرامش دارند و در خانه به شما گوش می‌دهند؟ جواب این بود که ۳۶٪ می‌گویند زیاد گوش می‌دهند. با قیاس به نسبت جامعه‌ی امروز محیط خانواده برای شنیدن حرف جوانان بازتر شده است و گشودگی و احساس آرامش شکل گرفته اگرچه در سیاست چنین نیست و امر سیاسی عقب‌تر از امر اجتماعی است. #گزارش_مختصر #مطالعات_دیالوگ #گفتگو #درباره_بحران #باشگاه_اندیشه @bashgahandishe