بسم الله
📢#آشنایی_با_خطبه 5 #خطبه_51️⃣فضای صدور
خطبهبعد از آنکه بیعت با ابوبکر، در سقیفه، پایان یافت،
#عباس و ابوسفيان به امیرالمومنین علیه السلام عرض كردند كه آمادهاند با او براى
#خلافت بيعت كنند، حضرت نپذيرفته، اين
خطبه را ايراد فرموده و در آن، نهى از فتنه و آشوب نمودند. (پیام امام، ج1، ص433)
بر اساس روایات، امیرالمومنین علیه السلام بعد از جریان
#سقیفه، به دنبال استیفای حق خود بودند و نپذیرفتن درخواست این دو نفر میتواند ناشی از این عوامل باشد:
1) آن دو را در یاری خود، دارای استقامت و پای مردی نمی دیدند.
2) درخواست آندو، پس از تلاشهای حضرت و ناامیدی ایشان از امکان استیفای حق خود- بدون آسیب رسیدن به کیان اسلام- بود.
3) نداشتن یاوران کافی که خود حضرت، در این
خطبه، به صورت ضمنی به این امر اشاره کرده اند.
4) انگیزه صحیح و ایمانی در پس این دعوت وجود نداشت که این نکته در مورد
#ابوسفیان، قریب به واقع است.
2️⃣اهمیت
خطبه1. اين
خطبه از معدود
خطبههايى است كه از «على» (ع) در غير زمان خلافتش نقل شده است.
2. این
خطبه بیانگر بصیرت و ایمان بی بدیل علی بن ابی طالب علیه السلام است که هیچ امری را بر مصالح اسلام و مسلمین ترجیح نداده، خالی از منیت، ذوب در عبودیت و سرشار از روح ایثار در طریق حضرت حق است.(و ما ینطق عن الهوی)
3. وجود استعارات و تشبیهات بدیع و شورانگیز در آن.
4. وجود برخی عبارات کلیدی چون «وَ اللَّهِ لَابْنُ أَبِي طَالِبٍ آنَسُ بِالْمَوْتِ مِنَ الطِّفْلِ بِثَدْيِ أُمِّهِ» در آن.
3️⃣مضامین
خطبه1. نهی از نزاع و فتنه انگیزی.
2. اشاره ضمنی به اینکه اگر یار و یاوری داشت، قیام میکرد ولی اکنون که یاران خالصی ندارد، باید از امر خلافت کنارهگیری نماید.
3.
#تشبیه حکومت به آب گندیده و لقمه گلوگیر که می تواند اشاره به غاصبانه بودن حکومت خلیفه اول باشد.
4. اشاره به اینکه اکنون زمان مناسبی برای پیجویی حق خود نیست، در قالب یک
#استعاره زیبا.
5. شِکوه از بیخردی و طعنه مردم که اگر در پی حق خود باشد، وی را متهم به ریاستطلبی کرده و اگر دست از مطالبه حق خود بردارد، او را متهم به ترس میکنند.
6. پاسخ به شبهه ترس از مرگ با استناد به دو امر: اشاره به سابقه درخشان خود در مواجهه با سختی ها در قالب یک ضرب المثل، و دیگری، بیان این نکته که انس حضرت با موت بیش از انس طفل با سینه مادر است.
7. پاسخ به دلیل کنارهگیری و سکوت با بیان یک تشبیه بسیار زیبا مبتنی بر
#علم_غیب که البته در تفسیر آن اختلاف نظر وجود دارد. (بَلِ انْدَمَجْتُ عَلَى مَكْنُونِ عِلْمٍ لَوْ بُحْتُ بِهِ لَاضْطَرَبْتُمْ اضْطِرَابَ الْأَرْشِيَةِ فِي الطَّوِيِّ الْبَعِيدَةِ)
4️⃣مصادر
خطبهتذکرة الخواص سبط ابن جوزی/ الإحتجاج طبرسی/ المحاسن و المساوی بیهقی
✍️استادعلی رحیمی؛ حوزه علمیه شیراز
https://telegram.me/banahjolbalaghe