در میان خوانندگان خانم در موسیقی سنتی ایرانی، «سپیده رئیس سادات» را نزدیک‌تر به تعریفم از خوانندگانِ این سبک می‌دانم. چرا که این پدیدهٔ خوش‌الحان علیرغمِ نوازندگیِ سه‌تار، هم موسیقی‌دان است و هم مطبوع‌خوان. به لحاظ شخصیت خوانندگی نیز حالِ مقبول و ملیحی را منتقل می‌کند. از این‌ها مهم‌تر اینکه سپیده زنانگی‌اش را در اجرای آواز سنتی محفوظ داشته است. آنهم در بازاری که مردسالاری و ترس از غنا در موسیقی، زنان را واداشته تا با انتوناسیون و لحن مردانه بخوانند. با اندکی تحقیق آماری و شنیداری بین خوانندگان موسیقی سنتی درمیابیم که زنان خواننده در این سبک به تأسی از مردان با کلفت کردن صدا و ایجاد فشار روی حنجره، ظرفیتِ شنیداری گوش شنونده را تا حد اشباع از دامنه مطبوع از اصالت زنانه خارج می‌کنند. همچنین از نظر ظاهر با اخم و جدیّت غیرضروری روی صحنه ظاهر می‌شوند که با چاشنی تبختر و نخوت ساختگی که صفاتی مردانه بهنگام اجرای آواز به شمار می‌آید به جهات مختلف از قبیل ترس از گناه و پرهیز از زیبایی اصوات زنانه، به خیال خود جواز شرعی، عرفی، قانونی و استادپسند برای خواندن بدست بیاورند. ادامه دارد….