#Question@AshemVohu2581

🔹 پرسش:

سوال ام اینه گرامی که آخه برخی از این حیوانات مثل مگس و...هیچ سودی ندارن
و حشرات خیلی هاشون منشأ بیماری ها و...اند این میشه خدای اهریمنی دیگه
منطقی هم همینه که اهریمن ساخته باشه
یا نه بگیم اهریمن نساخته اهریمن باعث شده بیماری بیارن و همین حشرات هم درش حکمت هست؟

🔹 پاسخ:

🔸 با درود.

🔸 اینکه حشره‌ای چون مگس، جدا از زیان‌های احتمالی‌اش، سودی هم دارد یا نه، پاسخش را بنده نمی‌دانم؛ این را باید درباره‌اش به شاخه یا شاخه‌های مربوطه‌ی دانش روز چون زیست‌شناسی رجوع کرد؛ نه دیدگاه شخصی خود و یا حتی دیدگاه فلان متن کهن زرتشتی. چه، در آموزه‌های خود دین زرتشتی نیز به همگامی و هماهنگی با دانش اشاره شده است و آن متون هم درباره‌ی این گونه مسائل، بر پایه‌ی دانش و نیازهای زمانه‌ی خود سخن گفته اند.

🔸 جدا از این، نمی‌توان گفت فلان جاندار به‌کلی اهریمنی‌ست؛ زیرا حتی اگر همه چیزش نیز اهریمنی باشد، اساسا وجود مادی‌اش در گیتی نمی‌تواند اهریمنی باشد؛ زندگی و برخورداری‌اش از جان نمی‌تواند اهریمنی باشد. چه، زندگی خود ذاتا امری نیک و اهورایی‌ست. این نکته درباره‌ی خرفستران که وجود مادی آنها و ویژگی جانداری‌شان نمی‌تواند از اهریمن باشد، همان نکته‌ایست که به‌روشنی در دینکرد سوم و بندهش نیز آمده است.

🔸 پس، اساسا مسئله این نیست که آیا در آفرینش برخی جانداران چون مگس حکمتی هست یا نه، بلکه مسئله این است که اورمزد در جهانبینی زرتشتی، یگانه سرچشمه‌ی همه‌ی نیکی‌ها و اهریمن، یگانه سرچشمه‌ی همه‌ی بدی‌هاست. تعریف نیکی و بدی هم به‌ترتیب در سود همگانی و زیان همگانی چکیده می‌شود.

🔸 از این روزن، از اورمزد نمی‌تواند زیانی به آفرینش برسد و از اهریمن هم نمی‌تواند سودی به آفرینش برسد. حال آنکه بیماری‌زایی مصداق زیان به آفرینش است و جان‌بخشی مصداق سود به آفرینش. بر این پایه، ناقل بیماری بودن یک حشره ریشه در اورمزد ندارد و جانداری او هم ریشه در اهریمن ندارد؛ بلکه جانداری آن از اورمزد است و ناقل بیماری بودنش از اهریمن.

🔸 روی هم رفته، همان گونه که در نوشتاری که شما پرسشتان را پیرامونش درانداختید، گفته ام، اساسا اهریمن هیچ گونه آفرینش مادی ندارد؛ بدین معنا که نمی‌تواند پدیدآورنده یا شاید به زبانی بهتر، سازنده‌ی چیزی در گیتی باشد. چه، از مینو (جهان غیرمادی) به گیتی (جهان مادی) آوردن موجودات، خود گونه‌ای سودرسانی‌ست و سودرسانی نیز نه ریشه در اهریمن، بلکه ریشه در اورمزد دارد. از این رو، کاری که اهریمن در گیتی انجام می‌دهد، ویران کردن آن است؛ یعنی زیان رساندن به آنچه در اصل اورمزد آفریده است.

🔸 اورمزد نیز در واقع آفریدگار سراسر گیتی‌ست و آنچه از بدی و کژی و رفتارهای زیان‌رسان در گیتی وجود دارد، حاصل تازش اهریمن به آفرینش اورمزد است. در اینجا، اورمزد مانند مهندسی‌ست که ساختمانی را می‌سازد و بیل و کلنگ و دیگر ابزارهایی هم که برای ساختن آن ساختمان نیاز است، خودش می‌سازد. اما اهریمن، در این مثال، با دو شیوه به دشمنی با اورمزد می‌پردازد؛ یکی آنکه آنچه اورمزد ساخته است را ویران می‌کند و دیگری آنکه از آنچه اورمزد ساخته است، در راهی استفاده می‌کند که به ویران شدن آن ساختمان بیانجامد؛ برای نمونه، کلنگی که اورمزد ساخته است را به دست می‌گیرد و با همان کلنگ به جان ساختمان می‌افتد تا به آن ساختمان آسیب بزند در حالی که هدف از ساخت آن کلنگ به دست اورمزد، در واقع، ساختن ساختمان بوده است و نه ویران کردنش.

🔸 به سخنی دیگر، در گیتی، برای آنکه اهریمن بتواند چیزی را ویران کند، نخست باید آن چیز از پیش ساخته شده باشد؛ همان گونه که انسان می‌تواند ساختمانی آجری را ویران کند و به تکه‌های ریز و درشتی از سنگ تبدیل کند؛ آن سنگ‌ها را هم می‌تواند با خُرد کردنشان ویران کند و به خاک تبدیل نماید؛ اما نمی‌تواند خاک را از آنچه هست، ویران‌تر کند. به همین گونه، تا پیش از آنکه اورمزد گیتی را از ماده‌ی اولیه‌اش بیافریند، امکان آسیب زدن به آن از سوی اهریمن نیز وجود نداشته است. درست به همین چرایی‌ست که از روزن منطقی و فلسفی نمی‌توان اهریمن را سازنده‌ی چیزی در گیتی انگاشت، اما می‌توان او را تباه‌کننده‌ی آفریده‌های مادی اورمزد در گیتی با یکی از دو روش یادشده دانست.

🔸 در پایان، نیاز است گوشزد نمایم که در جهانبینی دین زرتشتی، چیزی به نام «خدای بد» یا «خدای اهریمنی» وجود ندارد؛ چه، در این جهانبینی، ویژگی خدایی از آن اورمزد است و نه اهریمن. همچنین، اهریمن هرگز ستوده و یا پرستیده نمی‌شود. بر این پایه، نسبت دادن «دوخدایی» و یا «دوگانه‌پرستی» به دین زرتشتی و پیروان راست‌کیش آن، در بهترین حالت، چیزی جز نادانی و در بدترین حالت، چیزی جز فریبکاری نیست. پیش‌تر نیز پیرامون دگرگونگی «دوبن‌انگاری» با «دوگانه‌پرستی» سخن گفته ام.

✍ بهدین #تیرداد_نیک‌اندیش

🔥 @AshemVohu2581 🔥