به بهانه خاموشی...
سراستاد
#ابراهیم_دهگان،
آبروی ادب و ادبیات؛
استان مرکزی و شهر اراک...
استاد
ابراهیم دهگان در سال ۱۳۰۷هجری قمری در روستای مرزیگران ( مرزیجران ) از توابع اراک در خانواده ای توانگردهقانزاده روستایی چشم به جهان گشود. در سال های کودکی، نوشتن و خواندن را در مکتب خانه روستا فرا گرفت و تا اوایل جوانی به کشت و کار مشغول بود. وی در ” گزارشنامه یا فقه اللغت اسامی و امکنه ” درباره خود می نویسد : ” مطلع زندگانی خود را تا حدود جنگ بین الملل اول در آن ده گذرانده و در آن سال تفنگ بر دوش گرفته و در ردیف مهاجرین وارد شده و بعد از یکسره شدن کارها به مدرسه آیت الله آقا ضیاء الدین عراقی اراک در سلک طلاب وارد گردیده و تا سال ۱۳۴۷ هجری قمری تحصیلات خود را ادامه داده و بعد از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۷ هجری شمسی به کار تعلیم اشتغال داشته و در ضمن از بحث و بررسی و غور در مطالب به قدر استعداد خود، خودداری نکرده و در نتیجه چند جلدی کتاب و جزوه به صورت تدوین در آورده که پاره ای مطبوع و دسته ای بین سواد و بیاض انتظار روزی را دارد که از صورت فیش در صفحه چاپ وارد گردد.
رشته تحصیلی وی ، علوم قدیم بود که آن را در محضر استادانی چون آیت الله آقا ضیاء الدین عراقی اراکی و آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی فرا گرفته بود. اما احاطه او در رشته های علوم انسانی، صرفا” به واسطه مطالعه شخصی خودش بوده و نزد استادی تعلیم ندیده است. نتایج این تلاش مجموعا” مشتمل بر خلق ۲۰ اثر ماندگار ادبی، تاریخی است که به عنوان حاصل زندگانی او به شمار میآیند.
دهگان به کتاب دلبستگی فراوان داشت و به جمع آوری کتب خطی و تاریخی عشق می ورزید و به همین سبب ضمن مطالعه و غور در مطالب کتب در طول عمر خود قریب به ۳۰۰۰ جلد کتاب نفیس و نسخ خطی جمع آوری نمود که چون وی در گذشت، ۲۵۰۰ جلد از کتب چاپی به همراه ۲۵۵ نسخه دستنویس و نفیس از سوی فرزندان استاد(محمد.کوشا.برومند) به کتابخانه عمومی اراک
زنده یاد
ابراهیم دهگان در ۲۵ مرداد سال ۱۳۶۳ شمسی در اراک و در سن ۹۵ سالگی دیده از جهان فروبست و در همان شهر مدفون گشت.
ابراهیم دهگان در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی وارد فرهنگ شد و پس از سی سال خدمت در مهر ماه ۱۳۳۷ بازنشسته گردید. پس از بازنشستگی
دهگان، فرهنگ اراک به خاطر خدمات سی ساله و تالیفات ارزشمندش دبستانی به نام وی نامگذاری کرد. پس از فوت
دهگان آقای ایرج افشار صاحب امتیاز و مدیر مسوول مجله آینده عکس وی را روی جلد مجله چاپ کرد و در سوگش نوشت ” قدر آن مرحوم متاسفانه چنان که باید شناخته نشد. مرحوم عباس اقبال و حبیب یغمایی به نوشته های او به چشم اعتنا می نگریستند و مقالاتش را با احترام چاپ می کردند.
تالیفات مرحوم
دهگان۱-سالنامه اداره فرهنگ (۱۳۱۳ه.ش)
۲- تاریخ اراک مجلد اول
۳- تاریخ اراک مجلد دوم
۴- جغرافیای اراک وتاریخ دبیرستان صمصامیه ودبیرستان پهلوی و اجمالی از تاریخ فرهنگ اراک
۵_جغرافیای اراک که در تاریخ زندگی شیخ ابوعلی سینا چاپ شد.
۶_تاریخ وجغرافیای خرمشهر در ضمن سالنامه خرمشهر آمدست.
۷_رباعیات بابا طاهر
۸_سفرنامه مرحوم آیت الله آقا نورالدین اراکی(نور مبین)
۹_ترجمه تاریخ ارمنستان نوشته موسا خورنه
۱۰_عباسنامه (برشی از تاریخ صفویه)
۱۱_حادثه رژی یا جریان تنباکو(تاریخ دخانیه)
۱۲_ملخص تاریخ نو
۱۳_جزوه ایی درباره مهر و مهرگان
۱۴_فقه اللغه یا اسامی امکنه(گزارشنامه)در مطلع کتاب
(کرجنامه یا تاریخ آستانه)
۱۵_فیودالیته قرن بیستم در ضمن نامه شهر اراک
۱۶_کیسه کرفه(Kerfe)شامل هزار مطلب علمی وصد مطلب آخر مربوط به شهر اراک(زیر چاپ)
۱۷_مجلد سوم تاریخ اراک
نامه نگاری استاد با پروفسور(هیوبرت دارک) صاحب کرسی ایرانشناسی بریتانیا در تابستان سال ۱۳۴۷هجری شمسی را هنوز درخاطر استادهای ادب شهر اراک فراموش نگشته است.
قبلتر در سال ۱۳۱۷…۱۳۱۶ زمانیکه (علی اصغرخان حکمت )تشریف فرما به اراک شدند به هر فرد فقط چند دقیقه سخنرانی میرسید نوبت استاددهگان بعدازیکربع بنابرخواهش وزیر معارف کشور (علی اصغرخان حکمت)یک ساعت ادامه یافت.
ادامه در پست بعدی...
https://telegram.me/joinchat/BhG_3zwc6l9GVEZnbZhGLw