⭕دانش مسلمانان
علم نجوم براي مسلمانان، علاوه بر ماهيّت علمي خود، داراي ارزش عملي و مصرفي مهمّي نيز هست. زندگي اعراب بدوي و كشاورزان هميشه به الطاف و بركت آسمان بستگي داشته، و به شناخت ستارگان نيز عملاً نيازمند بوده است.
اكنون مذهب اسلام نيز به طريق اولي، براي عبادات روزانه خواهان مشاهدات دايمي تغييرات نجومي است. مهمتر از پيشرفتها و اكتشافاتي كه دانشمندان اسلامي در مورد بررسي آسمان و كرات داشتند، و مهمتر از اختراعات فيزيكی و تكنيكی آنان كه اينها در عين حال شرايط اوليه پيشرفت و توانايي آنان در هر دو مورد بود همانا ايجاد ابزارهاي فكری و آلتهای ذهني و عقلی بود كه دانشمندان اسلامی تهيه كردند.
آنان استادان رياضي بودند. كاملاً برعكس روميها كه جسته و گريخته و با «روش دلهدزدي» به نتايج كوچكي رسيده بودند.
مسلمانان تكنيسينهای باذوق و زبردست و مكانيكهای با مهارتی بودند. علاقه اصلی آنها، به وسايل و علم نجوم بود. آنچه از دوران يونانيان به آنان رسيده بود، به زودی كفايت خود را براي هدفها و مسائل جديد ايشان از دست داد. هربار آن وسايل را بهبود بخشيده و چيزی به آن اضافه میكردند و يا چيز جديدی به خاطرشان ميرسيد و ميساختند.
اينان وسايل جديد آن چنان كاملی برای مشاهده و اندازهگيری ميساختند كه بعدها اروپا همانها را تقليد كرد و تا اختراع دوربين نجومی، آنها را بدون تغيير به كار ميبرد. دانشمندان اسلامی بودند كه به وسيله تصوّرات تكنيكي خود دستگاههای قديمی يوناني را رشد داده و بهتر از آن را درست كردند، و چيزهای جديدی به ذهنشان خطور كرد كه به وسيله آنها شرايط لازم و اوليه براي مشاهدات دقيق علمی در طبيعت امكانپذير گرديد.
به وسيله اين دستگاهها بود كه در رصدخانههای اسلامی در نقاط مختلف قادر بودند نتايج كار پيشينيان را به سرعت مرور كنند و با نظم علمي كه بر اساس آزمايش قرار داشت، و با برنامه دقيق به دانشپژوهی بپردازند. استعداد ممتاز رياضی آنان و لذّتی كه حلّ مسائل مهم رياضی ميبردند، زمينههایی بودند كه دانشمندان اسلامي را به كشف بخش جديد رياضی موفق كرد، كه باز هم به وسيله آن، خود اينها و بعد هم اروپا، زيربنا و وسايل لازم را براي محاسبههای نجومی تهيه كردند. كار علميِ مسلمانان با نسخهبرداري و قبول معلومات يونانی و هندی به پايان نرسيد، همانطور كه كار «طالس» و «فيثاغورس» هم با تكرار بيانات مصريان و بابليها پايان نيافت.
مسلمانان معلوماتي را كه از يونانيان گرفتند، به وسيله آزمايشهاي تجربی رشد دادند و بسيار پيش بردند. آری آنان مخترع آزمايش تجربی و آن هم به قاطعترين معنايش هستند. آنان پايهگذار واقعي تحقيقات علمي عينی اند.
تمدن اسلامي كه به وسيله اعراب آغاز شد، نه تنها ارثيه يونان را از انهدام و فراموشی نجات داد و آن را اسلوب و نظم بخشيد و به اروپا داد، بلكه پايهگذار شيمي آزمايشي، فيزيك، جبر، علم حساب (اريتمتيك، به مفهوم امروزي) و مثلّثات فضايي (spharische Tigonometrie)، زمينشناسي و جامعهشناسی گرديد.
تمدن اسلامی كشفها و اختراعات گرانبهای بيشماری در همه بخشهای علم تجربی، كه اكثر آنها را بعدها نويسندگان اروپايي دزدانه به حساب خودشان گذاشتهاند، به مغرب زمين هديه كرده است. ولی گرانبهاترين آنها شايد اسلوب تحقيقات علم طبيعی باشد، كه اين پيشقدمي مسلمانان بود كه جای پا برای اروپا باز كرد، تا منجر به شناخت قوانين طبيعت و تفوّق و كنترل آن گرديد.
يكي از اين كشفيات گرانبها كه علم نجوم امروز مديون آن است، تئوري ساخت تلسكوپ و عدسی است كه توسط يك دانشمند بزرگ اسلامی، حسنبن هيثم مطرح شده است.
«یوهانس کِپلر» در آلمان، در اواخر قرن 16 میلادی، موقعی که قوانین فیزیکی را که بر اساس آن، دوربین گالیله ستاره های تا آن زمان ناشناخته را به پیش چشم نزدیک کرد، مورد بررسی قرار می داد، متوجه شد که کارهای گالیله و قوانینش در سایۀ کشفیات #حسن_بن_الهیثم انجام گرفته است. حتّی امروز مسائل فیزیکی و ریاضیی که او به کمک معادلۀ چهارمجهولی حل کرد و قدرت ریاضی او را نشان می دهد، مسائل الحسن نام دارند». (۱)
📚۱_[دکتر زیگرید هونکه: فرهنگ اسلام در اروپا، ص184]
♦️مروان پاشا
__________________________
@tamadone_islami
@anti_shobahat
"انجمن آنتی شبهات"
__________________________