🔴🌳🌴درختکاری و اسلام {إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ} (ذاریات / 15) «پرهيزگاران در باغها و چشمه سارانند.» «مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَغْرِسُ غَرْسًا، أَوْ يَزْرَعُ زَرْعًا فَيَأْكُلُ مِنْهُ طَيْرٌ أَوْ إِنْسَانٌ أَوْ بَهِيمَةٌ إِلاَّ كَانَ لَهُ بِهِ صَدَقَةٌ» (متفق علیه) «هر مسلمانی كه درختی غرس نمايد يا بذری بيفشاند که انسان، پرنده يا حيوانی از آن بخورد، برايش صدقه محسوب می‌گردد.» ✍دین اسلام، مسلمانان را به ساخت فضاهای سبز، کاشت درختان و ساخت باغ‌های عظیم دعوت می‌کند؛ به همین دلیل، مسلمانان به ساخت باغ‌های زیبا و بزرگ، علاقۀ خاصی داشتند. آن‌ها آب‌نماها و فواره‌های زیبا و حیرت انگیز را نیز به این باغ‌ها می‌افزودند. «برای مسلمانان، باغ‌ها همواره سرچشمۀ دائمی شگفتی و زیبایی بوده‌اند؛ چرا که گیاهان، درختان، حیوانات، حشرات و تمامی طبیعت، هدایای خجستۀ خداوند و نشانه‌های بزرگی او هستند. اسلام به ما اجازۀ بهره برداری و لذت بردن از طبیعت و تغییر آن را به شرط رعایت موازین اخلاقی می‌دهد و بنابراین، باغ‌های سرزمین‌های اسلامی از روی همنوایی با طبیعت طراحی شده‌اند و تا امروز در اذهان مسلمین، جایگاه والا دارند... . فواره‌ها و آب نماها جزء جدانشدنی باغ‌ها هستند. این عناصر همان گونه که هزار سال پیش در دنیای اسلام رایج بوده‌اند، امروزه نیز رواج دارند... .» [۱] «مسلمانان اولیه در همه جا بهشت‌هایی زمینی ایجاد می‌کردند که نشانه‌های بهشت آسمانی بودند که در پیش روی داشتند؛ بر این اساس، در اغلب شهرهای اولیۀ اسلامی باغ‌های وسیع وجود داشته است. فقط به عنوان مثال، از بصره نام می‌بریم که جغرافی‌دانان اولیه به خاطر وجود آب‌گذرهایی که کیلومترها در درون باغ‌ها و گلزارهای این شهر امتداد داشته است، آن را «ونیز واقعی» نامیده‌اند یا شهر نصبین در بین النهرین (میان رودان) که ۴۰ هزار و شهر دمشق که ۱۱۰ هزار باغ میوه و بیشه‌زار داشته‌اند.» [۲] «مسلمانان نخستین در هیچ مکانی سکونت نورزیدند؛ مگر اینکه اراضی آنجا را مورد استفاده قرار دادند؛ قنات‌ها جاری ساختند و در اطراف آن، بهشتی از باغ و بستان بوجود آوردند. شاهد آن، باغ‌های بی‌نظیری است که در شهرهای «مرسیه» و «بلنسیه» و «غرناطه» وجود داشته است. گویند: مسلمانانی که در «پروونس» فرود آمدند، همان‌ها هستند که ابتدا به درختکاری بلوط نمودند و تا کنون هم در آنجا جنگلی است که مردم به آن «جنگل مغاربه» می‌گویند و هم گفته‌اند مسلمانان، نخستین مردمی بودند که از درختان صنوبر و ارز قطران استخراج کردند و لذا اهالی «پروونس» به «قطران» مانند سایر فرانسویان نمی‌گویند goudron بلکه می‌گویند quitran.» [۳] یکی از شهرهای بزرگ اسلامی قرون طلایی اسلام، قرطبه است. شهر قرطبه در دوران حکومت مسلمانان به عنوان یکی از متمدن‌ترین شهرهای اسلامی، مشهور به «جنت روی زمین» بوده است. علت نامیده شدن این شهر به «جنت»، وجود باغ های بسیار بزرگ و زیبا در این شهر بوده است. «قرطبه شهری بسیار بزرگ بود که یک میلیون نفر جمعیت داشت. این شهر به یک باغ بزرگ شباهت داشت که طول آن در حدود ۲۰ کیلومتر بود و حومه‌ی آن در حدود ۴۵ کیلومتر می‌شد... . چنین بود وضع شهر «قرطبه» که با بغداد که شهر بزرگ دیگر عربی بود، رقابت و برابری می‌کرد. شهرت این شهر در سراسر اروپا پیچیده بود. یک نویسندۀ آلمانی قرن دهم آن را «مایه‌ی زینت دنیا» نامیده است.» [۴] «گسترش اسلامی سبب شد گیاهان بسیاری از راه سیسیل و ایتالیا و گیاهان دیگری از راه اسپانیا وارد اروپا شود. درخت خرما به اسپانیا و پرتغال، برنج و گندم سیاه به ایتالیا، پرتقال، لیمو، زردآلو، هلو و انواع بسیاری از گل‌ها، از جمله گل نیلوفر به اروپا آورده شد. ورود این همه گیاهان و روش‌های نوین کشاورزی تأثیر ژرفی در زندگی اروپایی گذاشت... . مسلمین با بردن شیوه‌های نوین کشتکاری، مخصوصاً آبیاری به اسپانیا زندگی روستایی این کشور را دگرگون ساختند. گذشته از اینکه انواع بسیاری از گل‌ها، هلو، زردآلو، انار، پرتقال، برنج، زعفران، پنبه و نیشکر را به اسپانیا بردند.» [۵] 📚منابع: ١. ۱۰۰۱ اختراع «میراث مسلمانان در جهان ما»، پروفسور سلیم الحسنی، ترجمه: افسانه حجتی و دیگران، ص ۲۲۹؛ ٢.الف. م. واتسن ۱۹۸۳ م./ ۱۳۶۲ ه.ش، نوآوری‌های کشاورزی در قرون اولیه‌ی اسلامی، انتشارات دانشگاه کمبریج، به نقل از ۱۰۰۱ اختراع «میراث مسلمانان در جهان ما»، پروفسور سلیم الحسنی، ترجمه: افسانه حجتی و دیگران، ص ۲۳۱؛ ۳.تاریخ فتوحات اسلامی در اروپا، نوشته شکیب ارسلان، ترجمه علی دوانی، ص ۳۱۶؛ ۴.نگاهی به تاریخ جهان، نوشته‌ی جواهر لعل نهرو، ترجمه‌ی محمود تفضلی، جلد اول، فصل قرطبه و قرناطه، ص ۳۷۸ و ۳۷۹؛ ۵.تاریخ تمدن ۱، هنری لوکاس، ترجمه‌ی عبدالحسین آذرنگ، ص ۴۳۲، ۴۴۱، ۴۴۲. «انجمن آنتی‌شبهات» #نشر_صدقه_جاریه ✾ @anti_shobahat‌