📚👨‍🔬تاثیر قرآن کریم در تاریخ علم 🔴مقدمه در تاریخ تمدن شاهد تمدنی هستیم به نام تمدن اسلامی، هر کتاب تاریخ تمدن قابل اعتنائی را باز کنیم شاهد فصل تمدن اسلامی خواهیم بود. در تاریخ علم نیز شاهد دوره‌ای به نام دوره‌ی طلایی اسلام می‌باشیم، هر کتاب تاریخ علم قابل اعتنائی را باز کنیم شاهد فصل قرون طلایی اسلام خواهیم بود. اما موضوع ما تاریخ تمدن اسلامی نیست، گروهی در کنار پذیرش وجود چنین تمدنی در تاریخ، معتقدند که دین اسلام تاثیر مثبت قابل توجهی در تشکیل این تمدن نداشته است. موضوع ما تاثیر دین اسلام و کتاب الهی آن قرآن، در تاریخ علم و تمدن بشر می‌باشد. دین اسلام چه تاثیری در تاریخ علم و تمدن اسلامی داشته است؟ این سوالی‌ست که ما در پی جواب آنیم... از آنجا که تمدن‌های بزرگ را دانشمندان موجود در آن تمدن‌ها می‌سازند. برای بررسی تاثیر دین اسلام در تاریخ علم و تمدن، بایستی تاثیر دین اسلام بر دانشمندان سازنده تمدن اسلامی را بررسی کنیم. تمدن اسلامی از بزرگترین تمدن‌های انسانی موجود در تاریخ بشریت می‌باشد. به حدی که فیلسوفی مانند فردریش ویلهلم نیچه که مشهور به ضدیت با دین است، مجذوب آن می‌شود و تمدن اسلامی را از تمدن‌های برتر تاریخ بشریت شمرده و حتی آن را برتر از تمدن یونان و روم باستان می‌داند و فرهنگ و تمدن اروپای قرن نوزدهم را در مقابل آن بس فقیر و عقب‌مانده می‌نامد. [دجّال، فردریش نیچه، ترجمه‌ی دکتر سعید فیروزآبادی، چاپ پنجم، انتشارات جامی، گزیده‌گویی ۶۰] دانشمندان موجود در این تمدن چه باورهایی داشته‌اند؟ هدف آنها از فعالیت علمی چه بوده است؟ مشوق آنها برای تحقیق و اکتشاف علمی چه بوده است؟ اینها سوالاتی هستند که سعی می‌کنیم به آنها جواب بدهیم... 🔴وهله اول برای جوابدهی به سوالات فوق الذکر در وهله اول به متخصصان تاریخ علم، مخصوصا تاریخ علم قرون طلایی اسلام، رجوع می‌کنیم. با مراجعه به متخصصان متوجه می‌شویم که دانشمندان مسلمان قرون طلایی اسلام قرآن را مشوق قدرتمندی در مطالعه‌ی طبیعت می‌دانستند. باور آنها به الهی بودن قرآن نقش چشمگیری در توجه و اهتمام آنها به فعالیت‌های علمی داشته است. در هر یک از رشته‌های علمی‌ای که دانشمندان دوران طلایی اسلام در آن به موفقیت‌هایی رسیده‌اند تأثیر تعالیم اسلامی نمایان است، از جغرافیا و تاریخ بگیرید تا ریاضیات و نجوم و پزشکی. جرج سارتن که به عنوان پدر تاریخ علم شناخته می‌شود، در این راستا چنین گفته است: «من بار دیگر می‌پرسم که چگونه می‌توان به شناخت درستی از دانش مسلمین دست یافت اگر تمرکز آن حول قرآن را کاملاً درک نکنیم؟». [جرج سارتون، مقدمه‌ای بر تاریخ علم] مورخ علم و شرق شناس برجسته کارلو آلفونسو نالینو که یکی از اولین و بهترین متخصصان حوزه تاریخ علم مسلمین شناخته می‌شود، نیز گفته است: «عامل دیگری که دینداران را به علم هیئت متوجه ساخت، آیاتی از قرآن است که در آنها سخن از نوعی سودمندی است که خدا در اجرام آسمانی و حرکات آنها برای مردم قرار داده است و از افراد بشر خواسته است تا در فیض رحمانی و حکمت الهی مندرج در آنها نیک بیندیشند.» [نالینو، تاریخ نجوم اسلامی] استاد یوسف شاخت متخصص مطالعات اسلامی که ویراستار کتاب میراث اسلام (The Legacy of Islam) منتشر شده توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد بود، نیز در این راستا چنین گفته است: "اگر دقت به خرج دهیم می‌بینیم که اساس پیشرفت علمی در علم ریاضیات نزد مسلمانان با قرآن آغاز می‌شود و آن در حالیست که در قرآن احکام پیچیده تقسیم میراث ذکر شده است." [کتاب تراث الاسلام، ج2 ، ص173 ، تحت سرپرستی جوزف شاخت، تالیف حسن نافعه و کلیفورد باسورث، ترجمه‌ی حسین مونس، احسان صدقی العمد.] سه نقل قول فوق از سه استاد برجسته تاریخ علم برای اینکه متوجه شویم دین اسلام چه تاثیر مثبت شگرفی در پیشرفت علم داشته است، کفایت می‌کند. 🔴وهله دوم در وهله دوم، ممکن است برخی بگویند؛ ما به سخنان دیگران اکتفاء نمی‌کنیم، بلکه ما معتقدیم که خود باید به بررسی آثار علمی مسلمین قرون طلایی اسلام بپردازیم، تا به نتیجه برسیم. پس ما برای اینکه جای هیچ بهانه‌ای باقی نماد، به عنوان مشتی نمونه خروار، به ذکر چندی از مهمترین دانشمندان تمدن اسلامی و نقش باور اسلامی آنها در فعالیت‌های علمی آنها می‌پردازیم: